در مقالۀ ۸ نکتۀ اساسی پیش از برگزاری کلاس آنلاین، به بررسی موضوعاتی پرداختیم که توجه به آن‌ها قبل از برگزاری کلاس‌های مجازی تأثیر بسزایی در بالا رفتن کیفیت کلاس آنلاین خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم نکاتی را بیان کنیم که رعایت آن‌ها در حین برگزاری کلاس آنلاین، می‌تواند تجربه‌ای رضایت‌بخش را هم برای معلم و هم برای دانش‌آموز به ارمغان بیاورد. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
۱. تعیین قوانین کلاس
آموزش از راه دور، قوانین و مقررات خاص خود را می‌طلبد. بسیاری از معلمان تصور می‌کنند که دانش‌آموز از قبل، با این قوانین آشناست و موظف به رعایت کردن آن‌ها است. اما همان طور که در کلاس‌های حضوری، از همان ابتدا قوانین کلاس را مطرح می‌کنید، در کلاس‌های مجازی نیز باید مقررات کلاسی را به طور دقیق برای دانش‌آموز شرح دهید.
قوانینی در مورد روشن بودن تصویر و صدا در حین تدریس، نحوه ارسال تکالیف، زمان‌های مجاز برای پیام دادن به شما خارج از محیط کلاس، زمان‌های استراحت و بسیاری موارد دیگر باید به طور کامل برای دانش‌آموز مشخص شوند. در غیر این صورت نمی‌توان از او انتظار داشت که طبق قوانین و انتظارات معلم رفتار کند.
۲. مدیریت زمان در کلاس‌های آنلاین
موضوع مدیریت زمان در کلاس‌های مجازی، در مقایسه با کلاس‌های حضوری از اهمیت بیشتری برخوردار است. بسیاری از مواردی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره کردیم، به مدیریت بهتر زمان در کلاس‌های مجازی کمک می‌کنند. برای مثال اگر محتواهای خود را به شیوه‌ای اصولی نام‌گذاری کنید و یا ابزارهای دیجیتال را قبل از شروع کلاس بررسی کنید، مشکلات کمتری را در زمینۀ مدیریت زمان تجربه خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: معرفی ۵ اپلیکیشن برای بهره‌وری و مدیریت زمان
علاوه بر این موارد، توصیه می‌کنیم نکات زیر را نیز رعایت کنید:
- برای تمام مراحل کلاس، برنامه‌ریزی دقیق و زمانبندی مشخصی داشته باشید. مدت زمانی را که برای مرور درس جلسه قبل، ارائۀ درس جدید، ارزشیابی و … نیاز دارید به دقت مشخص کنید
- همۀ فایل‌های مورد نیاز برای کلاستان را از قبل آماده کنید
- آرشیو کاملی از فایل پی‌دی‌اف کتاب‌های درسی، نمونه سؤالات، تکالیف و … تهیه کنید
- در صورت امکان، برخی فایل‌ها را چند ساعت قبل از شروع کلاس با شاگردتان به اشتراک بگذارید
- سعی کنید تکالیفی را که دانش‌آموزتان ارسال کرده است قبل از شروع کلاس بررسی کنید
- تا حد امکان برای مشکلات احتمالی، مانند قطع شدن برق، اینترنت، از دسترس خارج شدن پلت‌فرم و … آمادگی داشته باشید و برای چنین موقعیت‌هایی برنامه‌ریزی کنید.
۳. تعاملی بودن کلاس‌های آنلاین
تعامل داشتن با دانش‌آموزان چه در کلاس‌های حضوری و چه در کلاس‌های آنلاین یک اصل مهم و حیاتی در تدریس است. هر چقدر که کلاس شما تعاملی‌تر برگزار شود انگیزۀ دانش‌آموز نیز برای یادگیری و مشارکت در کلاس افزایش پیدا می‌کند. همچنین از طریق تعامل داشتن با دانش‌آموز متوجه می‌شوید که فرآیند یادگیری به درستی اتفاق افتاده است یا خیر.
این موضوع در کلاس‌های آنلاین از اهمیت بالاتری برخوردار است. چرا که دانش‌آموز حضور فیزیکی معلم را کمتر احساس می‌کند در نتیجه احتمال حواس پرتی یا بی‌انگیزگی بیشتر خواهد بود. برای تعاملی کردن هر چه بیشتر کلاس‌های آنلاین، پیشنهاد می‌کنیم این نکات را مورد توجه قرار دهید:
- با یک warm up مناسب در شروع کلاس، دانش‌آموز را وارد فرایند درس کنید
- حتما از او بخواهید صدا و تصویر خود را فعال کند
- متکلم وحده نباشید و به دانش‌آموز فرصت بیشتری برای صحبت کردن بدهید
- در حین تدریس از او تأیید کلامی بگیرید
- با پرسیدن سؤالات کوتاه از او بازخوردهای مفید بگیرید
- در حین کلاس تمرینی به دانش‌آموز بدهید و از او بخواهید که پاسخ آن را برای شما بفرستد
- در پایان کلاس یا در پایان هر بخش، از او بخواهید توضیحی کوتاه در مورد آن بخش ارائه دهد
- از روش‌های ارتباطی متنوع مانند متن، صوت، ویدیو و … استفاده کنید
- از محتواهای آموزشی جذاب و باکیفیت استفاده کنید
۴. استفاده از فرمت‌های محتوایی متنوع
یکی از مزایای آموزش مجازی این است که همه چیز به تختۀ کلاس یا متن کتاب محدود نمی‌شود. بلکه می‌توان از فرمت‌های مختلف محتواها مانند عکس، ویدیو، صوت، شبیه‌سازی، آزمون‌های جذاب و … استفاده کرد. همین موضوع باعث تعاملی‌تر شدن کلاس مجازی و افزایش مشارکت دانش‌آموزان می‌شود.
بیشتر بخوانید: آموزش طراحی آزمون آنلاین در سایت Kahoot
لازم است که برخی از این محتواها به طور خاص توسط معلم آماده شوند، اما بسیاری دیگر را می‌توان با یک جستجوی ساده در اینترنت پیدا کرد. در هر صورت پیشنهاد می‌کنیم که این نکته را در کلاس‌های مجازی خود مورد توجه قرار دهید تا کلاس جذاب‌تر و تعاملی‌تری را برگزار کنید.
فایل‌های ویدیویی و صوتی خود را تا حد امکان کوتاه و در چند بخش تهیه کنید. به این ترتیب هم در زمان آپلود و دانلود با مشکلات کمتری مواجه می‌شوید و هم مانع خستگی دانش‌آموز می‌شوید.
۵. ضبط کلاس
به عنوان یکی دیگر از مزایای کلاس آنلاین در مقایسه با کلاس حضوری، می‌توان به امکان ضبط کلاس اشاره کرد. برخی از معلمان با ضبط کلاس آنلاین موافق نیستند و معتقدند که امکان دسترسی به فایل کلاس، باعث می‌شود دانش‌آموز با توجه و تمرکز کامل در کلاس درس حاضر نشود که البته این مشکل را می‌توان با ارائۀ محتواهای جذاب و تعاملی کردن کلاس، تا حد زیادی رفع کرد.
ضبط کلاس آنلاین مزایای مختلفی دارد از جمله:
- تاثیر مثبتی روی شاگرد و والدین می‌گذارد
- به معلم کمک می‌کند تا نواقص کلاس خود را بهتر درک کرده و آن‌ها را اصلاح کند
- به دانش‌آموز فرصت مرور دوبارۀ درس را می‌دهد.
در انتخاب پلت‌فرم تدریس، بهتر است گزینه‌ای را در نظر بگیرید که امکان ضبط کلاس را برای دانش‌آموزتان فراهم می‌کند و حتما از این امکان در آموزش از راه دور استفاده کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم استاد در تماس تلفنی اول خود این امکان را به عنوان یک مزیت، به شاگردان و والدین آن‌ها معرفی کند.
۶. ارائۀ گزارش منظم به والدین دانش‌آموز
ارتباط مؤثر با والدینِ دانش‌آموز تأثیر فوق‌العاده‌ای روی میزان مشارکت دانش‌آموز و پیشرفت تحصیلی او دارد. در کلاس‌های حضوری، معلم معمولا بعد از کلاس، امکان ملاقات با یکی از والدین را دارد و خواه ناخواه گزارش مختصری از روند کلاس و وضعیت دانش‌آموز ارائه می‌دهد. در کلاس‌های آنلاین این فرصت وجود ندارد. در چنین شرایطی معلم باید خود را موظف بداند که بعد از اتمام هر جلسه، گزارش کاملی را از فعالیت‌های کلاسی و نحوۀ عملکرد دانش‌آموز به والدین ارائه دهد.
پیشنهاد می‌کنیم در این زمینه، نکات زیر را نیز مورد توجه قرار دهید:
- تا حد امکان جلسۀ آزمایشی کلاس آنلاین را با حضور یکی از والدین برگزار کنید
- در صورت لزوم لیستی از وظایف والدین را که در طی دوره، به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز کمک می‌کند برای آن‌ها ارسال کنید
- یک پیام‌رسان ثابت را برای ارتباط با والدین در نظر بگیرید و جز در مواقع ضروری از پیام‌رسان‌های مختلف استفاده نکنید
- محدودیت‌های زمانی خود را برای والدین توضیح دهید. می‌توانید از آن‌ها بخواهید فقط در ساعات مشخصی از روز به شما پیام دهند. یا به عنوان مثال، به آن‌ها بگویید فقط زمانی که امکان پاسخ‌گویی به پیام را داشته باشید آن را باز می‌کنید. به این ترتیب از پیش آمدن بسیاری از سوءتفاهمات جلوگیری خواهید کرد.
۷. اجتناب از کمال گرایی و نگرانی بیش از حد
اگرچه که لازم است برای تدریس در فضای مجازی خود را آماده کنید و چارچوب‌های ضروری را رعایت کنید، اما پیشنهاد می‌کنیم در دام کمال‌گرایی نیفتید. چرا که نگرانی مفرط از بروز اشتباه یا نقص، باعث پایین آمدن بازدهی و عدم موفقیت شما در این زمینه می‌شود. از خودتان انتظار نداشته باشید که از همان ابتدا به همه چیز مسلط باشید و تمام کلاس‌هایتان را بی عیب و نقص برگزار کنید. به خودتان فرصت اشتباه کردن، یاد گرفتن و رشد و تکامل بدهید. فراموش نکنید که ورود به دنیای آموزش مجازی برای همه چالش برانگیز است؛ هم برای معلمان و هم برای دانش‌آموزان و والدینِ آن‌ها. شما در این مسیر تنها نیستید.
بحث و مشارکت!
شما برای افزایش تعامل و مشارکت دانش‌آموز در کلاس‌های آنلاین از چه راهکارهایی استفاده می‌کنید؟
لطفا نظرات و تجربیات خود را زیر همین پست با سایر همکاران به اشتراک بگذارید.
سلام و عرض ادب.
در این مقاله به تمام نکات مهمی که باید در یک کلاس آنلاین در نظر گرفته شود،اشاره شده بود.سپاسگزارم.
سلام به شما سرکار خانم عباسی
از اینکه این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته است بسیار خرسندیم.
سپاس از همراهی شما