آنچه در این مقاله میخوانید
هدف از ارائۀ درس علوم تجربی در دورۀ ابتدایی، این است که به دانشآموزانِ مقطع ابتدایی کمک کند تا با استفاده از مشاهدات و روشهای علمی، دنیای اطراف خود را بهتر بشناسند. دانشآموزان از طریق این درس یاد میگیرند که عقاید و گفتههای مختلف را به روشهای علمی آزمایش کنند و از میان آنها، تنها موارد مستدل و علمی را بپذیرند.
در این مقاله به بررسی روش تدریس علوم تجربی پنجم دبستان پرداختهایم. همچنین فایل پیدیاف کتاب علوم پنجم دبستان و راهنمای تدریس صفحه به صفحۀ علوم پنجم دبستان را در اختیار شما همکاران عزیز قرار دادهایم که در ادامۀ همین مقاله میتوانید آنها را دانلود کنید.
در صورتی که به عنوان معلم خصوصی علوم پنجم ابتدایی یا معلم آموزش و پرورش، این درس را تدریس میکنید، این مقاله برای شما مفید خواهد بود. لطفا با ما همراه باشید.
نگاهی به کتاب علوم پنجم دبستان
قبل از وارد شدن به بحث روش تدریس علوم پنجم ابتدایی، ابتدا لازم است که نگاهی به بخشهای مختلف کتاب درسی علوم پنجم داشته باشیم.
کتاب علوم پایۀ پنجم ابتدایی چاپ ۱۴۰۰، از ۱۰۴ صفحه و ۱۲ فصل تشکیل شده است. در این کتاب دانشآموزان با موضوعات مختلفی مانند کاوشگری، تغییرات مواد، نور، فسیل و سنگهای رسوبی، بدن انسان، اهرمها، خاک و رشد گیاهان آشنا میشوند و یا آموزشهای خود را از پایههای قبل تکمیل میکنند.
هر فصل از این کتاب، متناسب با موضوع درس، شامل بخشهای مختلفی مانند فعالیت، فکر کنید، کاوشگری، هشدار، گفت و گو، جمعآوری اطلاعات، آزمایش کنید و نکتۀ بهداشتی است. نحوۀ تدریس هر یک از این قسمتها، در کتاب راهنمای معلم علوم تجربی پنجم به طور کامل تشریح شده است.
مروری بر سرفصلهای کتاب علوم تجربی پنجم و اهداف هر فصل
در این بخش به معرفی هر یک از فصلهای کتاب علوم پنجم دبستان و اهداف هر یک از این فصلها میپردازیم. دوازده فصل کتاب درسی علوم تجربی پنجم دبستان عبارتند از:
۱. زنگ علوم
دانشآموزان در این فصل آموزشهای خود را در رابطه با کاوشگری تکمیل میکنند. آنها در سالهای قبل مهارت مشاهده، یادداشتبرداری، جمعآوری اطلاعات و پیشبینی را کسب کردهاند.
در پایان این فصل، از دانشآموزان انتظار میرود از مشاهدات خود نتیجهگیری کرده و مهارت رسم نمودار را در خود تقویت کنند. همچنین دانشآموزان باید بتوانند نتایج بررسی خود را به روشهای مختلفی مانند روزنامه دیواری، پوستر، مقاله و فیلم ارائه دهند.
۲. ماده تغییر میکند
در درس علوم دوم و سوم دبستان دانشآموزان با حالات مختلف مواد، یعنی جامد، مایع و گاز آشنا شدند. در این فصل با دستهبندی مواد به دو حالت فیزیکی و شیمیایی آشنا میشوند.
۳. رنگین کمان
در سالهای قبل، مباحث مربوط به نور، عبور نور از اجسام مختلف، بازتابش نور و انواع آینهها (تخت، فرورفته و برآمده) آموزش داده شد.
در فصل سوم علوم پنجم، دانشآموزان بتوانند شرایط تشکیل رنگین کمان را شناسایی کرده و نمونهای از آن را تشکیل دهند. با رفتار نور بعد از عبور از منشور و سایل مشابه آن، آشنا شوند. کاربردهای ذرهبین را فرا بگیرند و با تغییر فاصلۀ جسم نسبت به ذرهبین تصاویر مختلفی را تشکیل دهند.
۴. برگی از تاریخ زمین
آشنایی با چرخۀ آب، خاک، تخلخل آن، آشنایی با انواع سنگ، چگونگی تشکیل و کاربردهای آن، شناسایی سنگ رسوبی و نحوۀ تشکیل این سنگها، مباحثی هستند که دانشآموزان در سالهای قبل با آنها آشنا شدهاند.
در روش تدریس فصل چهارم علوم تجربی پنجم دبستان، معلم باید دانشآموزان را با فسیل، چگونگی تشکیل و کاربرد آن آشنا کند. همچنین باید مراحل تشکیل لایهها را در لایههای رسوبی آموزش دهد.
۵. حرکت بدن
در علوم اول تا چهارم دبستان، مطالب مختلفی در رابطه با بدن انسان، رشد و گروههای مختلف مواد غذایی ارائه شد. همچنین اطلاعاتی در مورد سلولها در اختیار دانشآموزان این پایهها قرار گرفت.
در این فصل، دانشآموزان با کاوشگری و انجام فعالیتهای عملی، چگونگی کار ماهیچه، استخوان و مفصل را برای انجام حرکت میآموزند. با رابطۀ مغز، نخاع، عصب و ماهیچه و نقشهای اسکلت در بدن آشنا میشوند. همچنین درباره روشهای حفظ سلامت اسکلت، ماهیچه و ترمیم استخوانهای آسیب دیده مطالبی را فرا میگیرند.
۶. چه خبر (۱)
این فصل نیز در ادامۀ به آموزشهای مربوط به بدن انسان اشاره شده است. دانشآموزان با انجام فعالیتهای مختلف با ساختار چشم و گوش و راهکارهای مراقبت از این اعضا، آشنا میشوند و گزارشهایی را به کلاس ارائه میکنند.
۷. چه خبر (۲)
دانشآموزان در فصل قبل با دو حس بینایی و شنوایی و اعضای مربوط به آن آشنا شدند. در این فصل نیز به ساختار کلی و چگونگی کار سه حس چشایی، بویایی و لامسه پی میبرند.
۸. کارها آسان میشود (۱)
در سالهای گذشته مباحث مربوط به اهرم و بخشهای مختلف آن مطرح شد. در این فصل شاگردان کلاس پنجم، مطالب جدیدی را در مورد اهرم یاد میگیرند.
برای مثال در صورت ثابت بودن تکیهگاه، مقدار نیرویی که به اهرم وارد میشود تا جسمی را جابجا کند به فاصلۀ اهرم تا تکیهگاه و فاصلۀ جسم تا تکیهگاه بستگی دارد. همچنین در پایان درس دانشآموز باید بتواند اهرمها را در سه دستۀ مختلف طیقهبندی کند.
۹. کارها آسان میشود (۲)
هدف این فصل آشنا کردن دانشآموزان با انواع ماشینهای ساده مانند سطح شیبدار، گوه، قرقره، پیچ و چرخ و محور و نقش آنها در آسان کردن کارها و کاربردشان در زندگی روزمره است.
۱۰. خاک باارزش
انواع خاکها، تخلخل و نفوذپذیری آنها از جمله موضوعاتی هستند که دانشآموزان در رابطه با خاک آموختهاند. در فصل دهم علوم پنجم، روشهای تشکیل خاک، انواع خاک مناسب برای کشاورزی، مفهوم گیاخاک و نحوۀ تشکیل آن آشنا میشوند. عوامل مؤثر بر فرسایش خاک، و راههای جلوگیری از این فرسایش، از دیگر موضوعات این فصل است.
۱۱. بکارید و بخورید
در علوم سال اول تا چهارم، موضوعاتی مختلفی در رابطه با رشد گیاهان مطرح شده است. قسمتهای مختلف گیاه، شرایط نگهداری از آن، راههای تکثیر گیاهان، انواع ریشه و ساقه و برگ از جملۀ این آموزشها هستند. در این فصل داشآموزان با عوامل مؤثر بر رشد گیاه (آب، خاک، نور و هوا) و شرایط مناسب برای رشد گیاهان آشنا میشوند.
۱۲. از ریشه تا برگ
این فصل نیز به انتقال مواد در گیاهان اختصاص دارد. دانشآموزان با انجام فعالیتهای مختلف با مسیر عبور مواد از خاک تا برگها و ورود هوا و دفع آن از روزنهها آشنا میشوند.
بهترین روشهای تدریس علوم پنجم دبستان
رویکردهای زمینهمحور، کاوشگری، ایفای نقش، کار گروهی و گردش علمی از جمله روشهای مؤثر در تدریس علوم پنجم دبستان هستند.
از آن جا که رویکرد درس دهم و یازدهم کاوشگری است، ابتدا باید در ذهن دانشآموزان سؤالی را ایجاد کرده و سپس تدریس را آغاز کنید. همچنین میتوانید از طریق مشارکت دادن دانشآموزان در بحث گروهی شروع کنید. تأکید معلم در این دو فصل باید کار گروهی و ایجاد همفکری بین دانشآموزان باشد.
در روش تدریس علوم تجربی پنجم، فصل دوازدهم، از کار گروهی استفاده کنید. دانشآموزان را گروهبندی کرده و به اعضای هر گروه مسئولیتی را واگذار کنید. برای اجرای فعالیتهای این درس، دانشآموزان باید به کمک خانواده یا معلم خود تعدادی دانه گندم، دستکش پلاستیکی، چند ساقه جعفری، برگ تره، گلدان شمعدانی، وازلین، ذرهبین، قطره چکان و میکروسکوپ تهیه کنند.
بودجهبندی سالانۀ علوم تجربی پنجم ابتدایی
برنامهریزی برای تدریس علوم تجربی سوم ابتدایی باید به گونهای باشد که تا پایان نیمۀ اول اردیبهشت ماه، تدریس کل کتاب به پایان رسیده باشد. جدول زیر پیشنهاد بودجهبندی سالانۀ درس علوم تجربی را ارائه میدهد که میتواند به برنامهریزی شما برای تدریس خصوصی علوم کمک کند.
نگاهی به کتاب روش تدریس علوم تجربی پنجم دبستان
در کتاب راهنمای معلم علوم پنجم دبستان، روش تدریس درس به درس علوم تجربی پنجم، به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته است. این کتاب شامل دو فصل است که عبارتند از کلیات و آموزش موضوعهای درسی علوم پنجم.
در فصل اول، جهتگیریهای برنامه درسی علوم تجربی در دورۀ ابتدایی و نحوۀ پیادهسازی این رویکردها مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه این بخش از کتاب روش تدریس علوم تجربی پنجم ابتدایی، به شما کمک میکند تا فعالیتهای آموزشی پیشبینی شده در کتاب درسی را بهتر درک کرده و در تحقق اهداف درس علوم، عملکرد بهتری داشته باشید.
فصل دوم نیز از چند بخش مختلف تشکیل شده است:
در ابتدای هر فصل از کتاب راهنمای تدریس علوم پنجم، مفاهیم و موضوعهای درس در قالب یک نقشه ارائه شده است. از طریق این نمودار، ارتباط بین بخشهای مختلف این درس به معلمان عزیز ارائه میشود.
در این قسمت، به موضوعات مرتبط با درس، که در علوم پایۀ اول تا چهارم آموزش داده شده است، اشاره میشود.
آنچه در فرایند آموزش درس علوم پنجم از دانشآموزان انتظار میرود، در این بخش آمده است.
در بخش پیامدها به توانمندیهایی اشاره شده که دانشآموزان در پایان درس باید این توانمندیها را کسب کنند.
در این جدول مفاهیم، فعالیتها، معیارهای ارزشیابی، فعالیتهای پیشنهادی و واژههای علمی مربوط به هر فصل آورده شده است.
دانستنیهای معلم شامل نکات آموزشی است که در هنگام تدریس به آن نیاز خواهی داشت. پاسخگویی به برخی از پرسشهای دانشآموزان مستلزم مطالعۀ این بخش است.
در این قسمت مطالب آموزشی هر فصل و فعالیتهای مختلف آن و همچنین روش پیادهسازی این فعالیتها به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.
در این جدول ۹ مهارت مختلفی که دانشآموز در هر فصل باید کسب کند، مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به معیارهای ارزشیابی این مهارتها در ۴ سطح مختلف اشاره شده است. در سطح اول دانشآموز به کمک بسیار زیادی نیاز دارد. در سطح دوم دانشآموز به کمک زیادی نیاز دارد. در سطح سوم به کمی کمک نیاز دارد و در سطح چهارم به کمک نیاز ندارد.
همکاری با استادبانک، یکی از برترین مؤسسات تدریس خصوصی در ایران
در این مقاله به بررسی کتاب درسی و روش تدریس علوم تجربی پنجم دبستان پرداختیم. همچنین فایل راهنمای معلم علوم تجربی پنجم دبستان را برای دانلود در اختیار شما همکاران عزیز قرار دادیم. در آپدیتهای بعدی این مقاله، به معرفی برخی منابع کمک آموزشی و ارائۀ نمونه سؤالات علوم تجربی پنجم دبستان خواهیم پرداختیم
میتوانید در کنار مطالعه این محتوا، سایر مقالات مهم مثل روش تدریس، توسعۀ شغلی معلمان، تکنولوژیهای آموزشی، مدیریت کلاس و اخبار معلمان که شامل نکات ریز تدریس است را از سایت معلمان ابتدایی یا همان مجله اساتید مطالعه کنید.
همچنین میتوانید در کنار استفاده از مقالات کاربردی و مهم مجله اساتید، وارد سایت استادبانک شده و به عنوان مدرس تدریس خصوصی، فرم استخدام معلم خصوصی را به صورت رایگان پر کنید.
اگر هم در مورد نحوه همکاری با استادبانک و عضویت در سایت نیاز به راهنمایی و مشاوره داشتید، میتوانید با شمارۀ ۰۲۱۹۱۰۰۵۳۴۳ جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر تماس بگیرید.
روشهای مختلفی برای آموزش علوم پنجم دبستان وجود دارد. با استفاده از کتاب راهنمای معلم علوم پنجم که لینک دانلود آن در این مقاله قرار دارد، میتوانید با این روشها آشنا شوید.
فایل pdf راهنمای معلم علوم پنجم در این مقاله از سایت معلمان ابتدایی استادبانک قرار گرفته است. با ورود به این مقاله، میتوانید به لینک دانلود راهنمای تدریس علوم پنجم دسترسی داشته باشید.
انتخاب کتاب کمک درسی مناسب برای آموزش علوم پنجم ابتدایی به نوع نیاز دانشآموز شما بستگی دارد. در این مقاله به دو مورد از کتابهای مفید برای آموزش علوم پنجم دبستان اشاره شده است.
نظر خود را در مورد این مطلب بیان کنید: