تدریس از آنجایی به ما قبل تاریخ بازمیگردد که بزرگترها شروع به آموزش کوچکترها کردند تا دانش و مهارتهایی که در جوامع آن زمان الزامی پنداشته میشد را به آنان انتقال دهند. در جوامع بیسواد آن زمان، انتقال دانش و مهارت بهصورت شفاهی و تقلید موبهمو بود. با استفاده از داستانپردازی، دانش، مهارتها و ارزشها از نسلی به نسل دیگر انتقال مییافت. روش تدریس کنونی از زمانی آغاز شد که ملتها شروع به انتقال دانشهایی غیر از مهارت و توانایی کردند تا از طریق خواندن و تقلید موبهمو بتوانند آن را به دیگران بیاموزند. در زمان امپراتوری میانه، مدارسی در مصر وجود داشت.
پلاتو دانشگاهی در آتن تاسیس کرد که اولین مرکز آموزش عالی در اروپا بوده است. شهر مقدونیه در مصر که در سده ۳۳۰ پیش از میلاد مسیح تاسیس شد، بعدها تبدیل به نماینده شهر آتن و مهد روشنفکری شد. در این شهر کتابخانه بسیار بزرگ اسکندر به تاریخ قرن سوم پیش از میلاد مسیح ساخته شد. در تاریخ ۴۷۶ مسیحی شهروندان اروپایی به دلیل سقوط رم مشکلات بسیاری در سازماندهی و کاهش نرخ سواد متحمل شدند.
آکادمی پلاتو اثر خاتم کاری
تاریخچه و آینده تدریس در جهان
در چین کنفوسیوس از تأثیرگذارترین فیلسوفان کهن در ایالت لو بود که دیدگاههای تحصیلی او بر جامعه چین و همسایگان آن کره، ژاپن و ویتنام تاثیر بسیاری داشتند. کنفوسیوس هواداران بسیاری داشت و برای مدت زیادی در جستجو یک حاکم خوب برای اجرای ایدههایش در حکومت ناکام مانده بود، اما مریدان او برگزیدهای از سخنانش را یادداشت کرده بودند که تاثیر بسیار زیادی بر آسیای شرقی از آن زمان تاکنون گذاشته است.
آز تکها نیز تئوری بسیار خوبی درباره تحصیلات داشتند که معادل لغوی آن در زبان به معنای (هنر بزرگ کردن و تدریس یک شخص) یا (هنر بزرگ کردن یا بزرگ شدن یک مرد) بوده است. این یک مفهومپردازی عظیم بود که نشان میداد این تئوری در خانه شروعشده، توسط مدارس رسمی حمایتشده و در زندگی جوامع مختلف تقویت شده است. تاریخدانان گفتهاند که تحصیلات برای افراد مختلف صرفنظر از جنسیت و موقعیت اجتماعی آنها اجباری بوده است. این مفاهیم سلسلهای از شیوههای تدریس را نشان میدهد که متمایل به ارتباط و انتقال تجارب و میراث فکری گذشتگان به نسل بعدی است و هدف آن پیشرفت فردی و یکپارچهسازی جامعه است.
مرکز باستانی تحصیلات عالی نالاندا
پس از سقوط رم کلیسای کاتولیک تنها مکان برای بورسیههای تحصیلی در غرب اروپا بود. کلیسا در همان اثنا مدارس کلیسای جامع را بهعنوان مراکز تحصیلات پیشرفته راهاندازی کرد. بعضی از این مراکز بعدها بهعنوان دانشگاههای قرونوسطایی رشد کردند و در اصل اجداد دانشگاههای مدرن امروزی اروپا شدند.
در سالهای میانه کلیسای جامع چارترس مدرسه معروف و تأثیرگذار کلیسای جامع چارترس را اداره میکرد. دانشگاههای قرونوسطایی در کریستندوم غربی در سراسر اروپای غربی بهخوبی منطبق شده بودند که آزادی در پژوهش را ترویج میکردند، بورسیههای تحصیلی ایدهآل داشتند و فیلسوفان بسیاری پرورش میدانند که ذاتا فیلسوف بودند، فیلسوفانی مانند؛ توماس آکوئیناس از دانشگاه نپلس، رابرت گروزهتست از دانشگاه آکسفورد که اولین مفسر در تئوری آزمایشهای تجربی-علمی بود و روحانی اسقف آلبرت کبیر پیشتاز تحقیقات درزمینه زیستشناسی. دانشگاه بولون تاسیس شده در سال ۱۰۸۸، اولین و قدیمیترین دانشگاهی است که تا به امروز اداره میشود.
در همان زمان و در جایی دیگر، دانش اسلامی و ریاضیات زیر نظر حکومت اسلامی خلیفه درخشید که از خاورمیانه آغاز شد و سپس به شبهجزیره لیبی در غرب، هند در شرق، سلسله المراوین و امپراتوری مالی در جنوب وسعت یافت.
مدرسه تاریخی مَدرَسَه در باکو، آذربایجان
دوره رنسانس بهعنوان عصری نو در علم و تحقیقات عقلانی جای گرفت و پیشرفت عظیمی برای شهروندان رم و یونان باستان بود. در سال ۱۴۵۰ جوهانس گوتنبرگ ماشین چاپ را توسعه داد که باعث رشد سریعتر ادبیات شد.
امپراتوریهای اروپایی شاهد گسترش نظریههای اروپاییان در تدریس فلسفه، مذهب، هنر و علوم در سرتاسر جهان بودند. همچنین ماموران و بورس شدگان ایدههای ملتهای مختلف را به هم انتقال میدادند- مانند ماموریتهای یسوعیان چینی (یک فرقه مذهبی به نام انجمن عیسی) که نقش بسیار پررنگی در انتقال دانش، علم و فرهنگ بین چین و اروپا ایفا کردند به صورتی که کارهایی از اروپاییان مانند عناصر یوکلید را به زبان چینی و عقاید کنفوسیوس را برای مخاطبان اروپایی ترجمه میکردند. این افراد روشنفکر شاهد شکلگیری تحصیلات سکولار بیشتری در اروپا بودند.
متیو ریچی سمت چپ و ژو گوانگ کی سمت راست در نسخه چینی کتاب عناصر یوکلید
در بسیاری از جوامع کنونی تحصیلات تماموقت خواه در مدرسه یا هر جای دیگر تا یک سن مشخصی اجباری است. سازمان یونسکو پیشبینی کرده است که بهواسطه ازدیاد تحصیلات اجباری و افزایش جمعیت جهانی، مردم در ۳۰ سال آینده تحصیلات بیشتری نسبت به تمام ادوار تاریخ بشریت دریافت خواهند کرد.
آینده تدریس به کدام سمت میرود؟
در حال حاضر بسیاری از کشورها راههای تدریس به شهروندان خود را بهصورت موثر تغییر میدهند. دنیا سریعتر از چیزی که فکر میکنید در حال تغییر است، این بدان معناست که دانشهای بیشتری روزانه منسوخ میشوند و از دقت و درستی آن کاسته میشود.
در نتیجه تدریس مهارتهای یادگیری و کسب دانشهای جدید با بالاترین سرعت ممکن اهمیت مییابند. مدارس فنلاند برنامههای آموزشی متمرکز بر موضوع که در گذشته رایج بودند را کنار گذاشتهاند و در عوض روشهای جدیدی در تدریس ارائه کردهاند، مانند آموزش بر اساس پدیدههای شناختی و طبیعی که در آن دانشآموزان مفاهیمی مانند تغییرات آبوهوایی را میآموزند.
البته تدریس و آموزش صرفا برای کودکان نیست بلکه بزرگسالان نیز به آن احتیاج دارند. بعضی از گروه های سیاسی در کشورهای مختلف مانند فنلاند حتی پیشنهاد تحصیل اجباری و مادامالعمر را ارائه دادهاند.
نظر خود را در مورد این مطلب بیان کنید: