آنچه در این مقاله می‌خوانید
استراتژی‌های مرتبط با ADHD شامل روش‌هایی است که والدین و معلمان می‌توانند برای تسهیل موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان به کار ببرند. اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) به‌طور مشخص با چالش‌هایی در زمینه توجه، کنترل تکانه‌ها و رفتارهای بیش‌فعال همراه است. این اختلال به طور معمول در سال‌های کودکی خود را نشان می‌دهد، اما ممکن است تا زمان نوجوانی یا حتی بزرگسالی به‌درستی شناسایی نشود.
براساس آمار موسسه ملی سلامت روان (NIMH)، نزدیک به ۹ درصد از کودکان در ایالات متحده در سنین ۱۳ تا ۱۸ سال به این اختلال مبتلا هستند و تشخیص آن در پسران چهار برابر بیشتر از دختران است.
کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در هنگام ورود به مدرسه با مشکلاتی در تمرکز و توجه مواجه شوند. به‌همین‌دلیل همکاری نزدیک والدین و معلمان برای کمک به این کودکان در مدیریت علائمشان بسیار حیاتی است. نیازهای خاص این دانش‌آموزان در کلاس درس باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه، چند استراتژی کاربردی برای نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال از زبان روانشناس تربیتی خواهیم گفت.
انتظارات را ثابت نگه دارید!
یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای مدیریت ADHD و برخورد با دانش آموز بیش فعال، تعیین قوانین روشن و مختصر در کلاس است. این قوانین باید به‌طور مرتب ارزیابی و در صورت لزوم به‌روز شوند. قرار دادن این قوانین به‌صورت مکتوب و قابل مشاهده در کلاس به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا همیشه به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
تکرار قوانین و انتظارات توسط خود کودکان می‌تواند به درک بهتر آن‌ها از مطالب کمک کند. معلمان باید به این نکته توجه کنند که ممکن است دانش‌آموزان فقط کلمات را شنیده باشند، ولی معنای آن‌ها را به‌درستی متوجه نشده باشند.
برای دانش‌آموزانی که با اختلال ADHD مواجه‌اند، داشتن کارت فهرست که شامل قوانین باشد و روی میز آن‌ها قرار گیرد، می‌تواند کارآمد باشد. همچنین برای کودکانی که در مدیریت زمان و انتقال بین فعالیت‌ها یا کلاس‌ها دچار مشکل هستند، ایجاد برنامه‌زمانی مشخص و مرور منظم آن می‌تواند به تسهیل این فرآیند کمک کند. استفاده از نشانه‌هایی که نشان‌دهنده زمان باقی‌مانده برای هر فعالیت است، می‌تواند به بهبود تمرکز و مدیریت زمان این دانش‌آموزان کمک کند.
کاهش حواس‌پرتی
دانش‌آموزان مبتلا به ADHD به طور معمول در برابر حواس‌پرتی آسیب‌پذیرند و این موضوع می‌تواند بر عملکرد تحصیلی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد. در نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال، لازم است که محیط کلاس به گونه‌ای طراحی شود که عوامل حواس‌پرتی به حداقل برسد. یکی از راهکارها این است که دانش‌آموزان را در نقاطی از کلاس بنشانید که دور از منابع مزاحم مانند درها و پنجره‌ها قرار داشته باشند. این کار می‌تواند کمک کند تا آن‌ها کمتر تحت تاثیر صداها و حرکات بیرونی قرار بگیرند.
علاوه‌بر این، کاهش سر و صداهای غیر ضروری و محرک‌های بصری، مانند دیوارهای شلوغ یا وسایل اضافی در کلاس، می‌تواند به بهبود تمرکز دانش‌آموزان کمک کند. ایجاد فضای آرام و منظم به آن‌ها این امکان را می‌دهد که بهتر روی درس‌ها تمرکز کنند.
اگر کودک در تمرکز دچار مشکل است، نشاندن او در نزدیکی معلم می‌تواند بسیار موثر باشد. این روش نه تنها به او کمک می‌کند تا به‌راحتی سوالاتش را بپرسد، بلکه می‌تواند با توجه بیشتری به تدریس معلم گوش دهد و از حمایت بیشتری برخوردار شود.
همچنین برای برخی از دانش‌آموزان، گوش دادن به موسیقی ملایم می‌تواند به افزایش تمرکز آن‌ها کمک کند. این نوع صداها می‌توانند به‌عنوان پس‌زمینه‌ای آرام عمل کنند که به کودک کمک می‌کند تا حواسش را متمرکز کند. با این حال، باید توجه داشت که این روش ممکن است برای همه کارساز نباشد و برای برخی دیگر حواس‌پرتی ایجاد کند. بنابراین، شناسایی نیازهای خاص هر کودک و آزمایش روش‌های مختلف اهمیت زیادی دارد.
ارائه بازخورد مکرر
یکی از استراتژی‌های کلیدی در نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال، ارائه بازخورد سریع و مستمر به کودکان است. این بازخوردها به آن‌ها کمک می‌کند تا عملکرد خود را بهتر درک کنند و در صورت لزوم، اصلاحات لازم را انجام دهند. دریافت بازخورد فوری نه تنها به کودکان مبتلا به ADHD، بلکه به همه دانش‌آموزان کمک می‌کند تا رابطه بین رفتار و نتایج آن را بهتر درک کنند.
زمانی که کودک رفتار نامناسبی از خود نشان می‌دهد، لازم است عواقب آن به‌سرعت و به‌طور واضح مشخص شوند. این امر به کودک کمک می‌کند تا بفهمد که هر عمل چه پیامدی دارد و در آینده سعی کند رفتارهای بهتری از خود نشان دهد.
از سوی دیگر، وقتی کودک رفتارهای مثبت و سازنده‌ای از خود بروز می‌دهد، باید بی‌درنگ از او تحسین کنید. این تحسین نه تنها احساس موفقیت را در او تقویت می‌کند، بلکه انگیزه او را برای ادامه رفتارهای خوب افزایش می‌دهد.
در مواردی که کودک رفتار منفی‌ای دارد که چندان مخل نیست، نادیده گرفتن آن می‌تواند گزینه مناسبی باشد. این روش به جلوگیری از جلب توجه به رفتارهای ناخواسته کمک می‌کند و به کودک این پیام را می‌دهد که نیازی به تکرار چنین رفتارهایی نیست.
پاداش دادن به رفتار خوب
برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، بهترین نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال این است که ابتدا از پاداش و تشویق استفاده کنیم، قبل از آنکه به تنبیه فکر کنیم. این رویکرد به کودکان کمک می‌کند تا رفتارهای مثبت را شناسایی کنند و تمایل بیشتری به تکرار آن‌ها داشته باشند. همچنین، تغییر مداوم جوایز می‌تواند از یکنواختی جلوگیری کرده و هیجان را در محیط یادگیری حفظ کند.
استفاده از از دست دادن زمان استراحت به‌عنوان نتیجه رفتارهای نامناسب، ایده‌ای مناسب نیست. کودکان مبتلا به ADHD به فعالیت بدنی نیاز دارند، و این فعالیت‌ها می‌توانند به بهبود تمرکز و انرژی آن‌ها کمک کنند. بنابراین، حفظ فرصت‌های حرکتی و استراحت در برنامه روزانه، به آن‌ها کمک می‌کند تا با انرژی بیشتری به کلاس بازگردند و بهتر یاد بگیرند.
تمرکز بر پاداش‌ها به جای تنبیه نه تنها به ایجاد جو مثبت در مدرسه کمک می‌کند، بلکه احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس را در دانش‌آموزان تقویت می‌نماید. این روش باعث می‌شود که مدرسه به یک محیط دلپذیر و تشویق‌کننده برای یادگیری تبدیل شود و دانش‌آموزان با انگیزه و اشتیاق بیشتری در کلاس حاضر شوند.
به آن‌ها استراحت بدهید
استراحت و تحرک منظم می‌تواند نقش موثری در بهبود نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال داشته باشد. این کودکان به طور معمول در نشستن طولانی‌مدت با چالش مواجه‌اند و به‌همین‌دلیل، فراهم کردن فرصت‌های مکرر برای حرکت می‌تواند به تمرکز و یادگیری آن‌ها کمک کند.
شما می‌توانید با ارائه فعالیت‌های ساده، مانند جمع‌آوری کاغذها یا وسایل کلاس، یا رفتن به دفتر، لحظاتی از تحرک را برای آن‌ها فراهم کنید. حتی کارهای کوچک مانند پاک کردن تابلو یا اجازه دادن به آن‌ها برای نوشیدن آب می‌تواند فرصتی برای حرکت و تنفس تازه باشد.
این استراحت‌های کوتاه نه‌تنها به کاهش خستگی کمک می‌کند، بلکه به کودکان این امکان را می‌دهد که با انرژی بیشتری به کلاس بازگردند. با ایجاد چنین فضاهایی برای فعالیت‌های مختصر، یادگیری برای آن‌ها لذت‌بخش‌تر خواهد شد.
از ابزارها و قوانین انعطاف‌پذیر استفاده کنید
دانش‌آموزان مبتلا به ADHD اغلب با بی‌قراری دست و پنجه نرم می‌کنند، بنابراین لازم است که قوانین کلاس به‌طور انعطاف‌پذیر طراحی شوند. به‌جای انتظار از آن‌ها برای نشستن بی‌حرکت در طول درس، ممکن است اجازه دادن به برخی از آن‌ها برای ایستادن یا جابجایی در کلاس، به بهبود تمرکز و یادگیری‌شان کمک کند.
برای کودکانی که به فعالیت‌های لمسی نیاز دارند، داشتن ابزارهایی مانند خمیر بازی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. این وسایل به آن‌ها اجازه می‌دهند که حواس خود را مشغول کنند بدون اینکه مزاحم دیگران شوند.
همچنین، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که جویدن آدامس ممکن است به تمرکز کمک کند، اما این موضوع هنوز به‌طور کامل تایید نشده است. به‌همین‌دلیل، بسیاری از مدارس این کار را ممنوع می‌کنند. با ایجاد محیطی که به انعطاف‌پذیری و پذیرش نیازهای خاص توجه کند، می‌توانیم به دانش‌آموزان کمک کنیم تا احساس راحتی بیشتری کنند و در مسیر یادگیری خود موفق‌تر باشند.
سخن پایانی
در نهایت، در نحوه برخورد با دانش آموز بیش فعال نیازمند صبر، فهم و استراتژی‌های مناسب است. با شناسایی نیازها و توانایی‌های این دانش‌آموزان، می‌توانیم محیطی حمایتی و مثبت برای یادگیری آن‌ها فراهم کنیم. ایجاد ارتباط، استفاده از تکنیک‌های آموزشی متنوع و تشویق به فعالیت‌های حرکتی، از جمله روش‌هایی هستند که می‌توانند به بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی این دانش‌آموزان کمک کنند. با نگرش درست و همکاری بین معلمان، والدین و خود دانش‌آموز، می‌توانیم چالش‌های ناشی از بیش‌فعالی را به فرصت‌هایی برای رشد و پیشرفت تبدیل کنیم.
نظر خود را در مورد این مطلب بیان کنید: