میتوان گفت ادامه دار بودن جلسات تا حد زیادی با کیفیت برگزاری جلسه اول گره خورده است. همچنین این مساله در سیستم ارزیابی اساتید استادبانک هم به عنوان یک فاکتور مهم در نظر گرفته شده است.
جلسه اول را میتوان به جرات جلسه ارزیابی نام گذاری کرد. به این معنی که هم استاد و هم شاگرد و والدین در طول جلسه به دنبال شناخت هرچه بیشتر از یکدیگر هستند. این شناخت اولیه بدون شک، سنگ بنای ادامه ارتباط بین استاد و شاگرد را پی ریزی خواهد کرد.
در این درسنامه و همچنین به کمک شما در بخش مشارکت در قالب تمرین، تلاش داریم تا نکاتی را مرور کنیم که به طور ویژه به برگزاری جلسه اول کلاس خصوصی ارتباط دارند.
در ادامه به بررسی برخی از این اصول می پردازیم:
1. اهمیت شکل گیری ارتباط با شاگرد در نخستین جلسه
بسیاری از شاگردان، مخصوصاً آن هایی که در مدرسه عملکرد خوبی ندارند، نسبت به درس -و به ویژه مدرس- مکانیسم دفاعی دارند. گویا شاگرد دور تا دور خود دیواری کشیده است و به استاد اجازه ی عبور از آن را نمی دهد. در این شرایط اگر ارتباط درستی بین شاگرد و استاد شکل نگیرد، طبیعتا کلاس بازدهی کافی را نخواهد داشت.
نکته: توجه داشته باشید که برخورد دوستانه با دوست شدن متفاوت است و توجه به تفاوت این دو بسیار اهمیت دارد.
2. ایجاد حس همدلی و مشاوره
برخی از اساتید در ارتباط تلفنی با استادبانک به این نکته اشاره میکنند که شاگرد آنها بیش از احساس نیاز به معلم خصوصی نیازمند مشاوره برای ایجاد انگیزش و راهنمایی های کلی است.
مشاوره بدون شک یک امر تخصصی است. نه والدین شاگرد و نه استادبانک از اساتید این توقع را ندارند که برای مشاوره به منزل شاگرد مراجعه کنند. اما در عین حال تجربه ما از ارتباط با شاگردان نشان می دهد، اساتیدی که قدرت ایجاد حس همدلی با شاگرد را دارند، از اقبال بیشتری برای ایجاد ارتباط برخوردار هستند.
مشاهده و گوش دادن درست شاید اولین گام برای ایجاد حس همراهی با شاگرد باشد. نداشتن انگیزه، ترس از والدین، ناامیدی از درس، استرس و .... مشکلات متعددی هستند که ممکن است شاگرد در حل آنها به کمک شما احتیاج داشته باشد.
3. اهمیت صبر و حوصله در جلسه اول
شاید بتوان اصلی ترین تفاوت یادگیری در مدرسه و کلاس خصوصی را در مفهوم "شخصی سازی" دانست. شاخصی سازی یا Personalization در واقع توانایی تطبیق مهارت های تدریس شما با نیاز دقیق شاگرد است.
نیازها و ضروریات یک کلاس عمومی با یک کلاس خصوصی تفاوت بسیار زیادی دارد. از جمله ی این ضروریات، داشتن صبر و حوصله بیشتر در ارتباط با شاگرد است.
Jerome Rabow در فصل اول کتاب “Tutoring Matters” به اهمیت صبر و حوصله در تدریس می پردازد و بیان میکند که این نکته به شکل ویژه ای در جلسه اول کلاس خصوصی اهمیت دارد. با وجود عدم شناخت شاگرد و استاد از یکدیگر، طبیعتاً نمیتوان توقع داشت که ارتباط با شاگرد در نخستین جلسه بدون تنش و زحمت ایجاد شود. لذا پیش بردن کار در جهت آموزش شاگرد در جلسه اول نیازمند صبوری بیشتر از جانب استاد است.
4. تسلط مضاعف به منابع
تسلط به مباحث درس چیزی نیست که ما بخواهیم تاکید دوباره ای بر آن داشته باشیم. به عنوان یک معلم خصوصی، تسلط به مباحث کتاب درسی بدون شک به عنوان دانش بنیادی این شغل به حساب می آید.
تاکید مجدد ما بر این موضوع به دلیل مواردی است که به طور متعدد موجب لغو کلاس ها پس از جلسه اول شده است. برای مثال:
- شاگرد در شرح درخواست، تقاضای حل تمرین فصل 1 کتاب را داشته است اما پس از مراجعه استاد مشخص میشود منظور شاگرد فصل 2 کتاب بوده است. این در حالی است که استاد برای تدریس فصل 2 آمادگی لازم را نداشته است.
- نوع مدرسه شاگرد در شرح درخواست مشخص نشده است. شاگرد از مدرسه تیزهوشان بوده و سطح درسی بسیار بالایی دارد. این درحالی است که استاد خود را برای حل تمرینات سطح بالای درس آماده نکرده است.
- شاگرد قصد دارد با طرح یک سوال میزان تسلط استاد را ارزیابی کند.
5. عدم تضعیف روحیه شاگرد
والدین و شاگرد در اکثر مواقع حتی اگر به طور مستقیم این مطلب را نپذیرند، به طور ضمنی به ضعف شاگرد در درس مربوطه آگاه هستند.
اشاره به ضعف تحصیلی شاگرد بایستی با ظرافت و حساسیت بالایی به والدین و شاگرد منتقل شود. در بسیاری مواقع اشاره مستقیم و بی پروا به ضعف شاگرد میتواند موجب بدبینی شود. متاسفانه در برخی از تماس ها به استادبانک، والدین هرچند درست یا غلط، اشاره ی مستقیم استاد به ضعف شاگرد را غیر حرفه ای و مخرب دانسته اند.
جمله زیر یک نمونه از نظر ثبت شده والدین یکی از شاگردان در سایت استادبانک است:
(در جهت جلوگیری از سوگیری و همچنین احترام به اساتید، نظرات والدین درج شده در درس نامه ها بدون ذکر نام استاد و شاگرد و با تغییرات در جمله بندی ها منتشر میشود.)
ای کاش به جای صحبت با فرزندم در رابطه با سطح تحصیلی ضعیفش، این موضوع رو با ما مطرح میکردند.
6. شروع آموزش، متناسب با سطح شاگرد
شاگردان قوی، از طرح سوالات ساده و مباحث پایه حس بی حوصلگی را تجربه میکنند.
همچنین برای شاگردان ضعیف، مواجه با مباحث سطح بالا بدون آمادگی و پیش زمینه حس ناامیدی و سرخوردگی به همراه دارد.
ما قصد نداریم در اینجا به این موضوع بپردازیم که دقیقا چه سطح از سوالاتی مناسب با چه شاگردی است. طبیعتا شرایط کلاس، زمان بندی، نزدیک بودن به امتحانات و ... همگی در تصمیم استاد در این خصوص اثرگذار است.
اما آموزش متناسب با سطح تحصیلی شاگرد، به عنوان یک نکته اساسی در چک لیست موارد مهم مربوط به جلسه اول، نکته ای نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد.
7. توجه به ظرفیت شاگرد در یادگیری
همانطور که گفتیم شرایط کلاس های عمومی با کلاس های خصوصی متفاوت است.
در کلاس های عمومی معمولا استاد میانگین تحمل و ظرفیت شاگردان برای آموزش را ملاک قرار میدهد. برای مثال بعد از 40 دقیقه تدریس، استاد احساس میکند که جو کلاس برای ادامه تدریس مناسب نیست و به یک تنفس کوتاه نیاز است.
در کلاس خصوصی، با توجه به تمرکز بیشتر استاد روی شاگرد، این موضوع به طور دقیقتری قابل سنجش است.
نکته: استراحت کوتاه در حین تدریس نباید کلاس را از فضای آموزشی خارج کند. موارد زیر ازجمله اشتباهات پرتکرار در زمان تنفس در کلاس است:
- چک کردن موبایل توسط استاد
- صحبت از موارد حاشیه ای (سیاسی، اعتقادی، اخبار روز، شخصی و ...)
- قضاوت در خصوص معلم مدرسه شاگرد
- ...
نکته: در صورت درخواست شاگرد یا والدین به برگزاری جلسه بیش از 90 دقیقه، پیش از تصمیم گیری شرایط کلی را درنظر بگیرید. در مواردی گرچه درخواست جلسات چند ساعته از سوی شاگرد بوده، اما در نهایت منجر به اختلاف نظر و نارضایتی طرفین از بازدهی کلاس شده است.
نظرات اساتید