جلسه 7: روش موردی (Case Method) – شماره 1

من اگر جای خانم تهرانی بودم تمام سوالات مادر شاگرد رو با روی خوش جواب میدادم و زمانی که درخواست میکردن که سر کلاس با ما باشند (چند بار این اتفاق پیش آمده برای من) میگفتم خواهش میکنم خیلی هم خوشحال میشم شما هم باشین.
برای شروع کلاس اول به این حس که کسی میخواد منو ارزیابی کنه کاملا غلبه میکنم و نمیذارم هیچ هراسی بهم راه پیدا کنه... تجسم میکنم منو شاگرد تنها هستیم و دقیقا همونطور کلاس رو پیش میبرم که انگار مادر شاگرد نیست با همون لحن صحبت و صمیمیت ...
کلا احساس راحتی خودم رو بروز میدم و اینکه قطعا قبل کلاس مشابه سایر کلاس‌ها با برنامه به منزل شاگرد رفته‌ام و میدونم دقیقا باید چیکار کنم و کلاس رو چطور کنترل کنم. اگر قبل از کلاس مادر شاگرد از من سوال کنن راجع به شیوه تدریس‌ام، یه فرمت کلی از کلاس اون مقطع و برنامه‌ای که با توجه به تماس تلفنی براشون درنظر گرفتم رو میگم و در نهایت میگم که آخر کلاس بعد از اینکه سطح گیرایی شاگرد رو متوجه شدم میتونم دقیق‌تر توضیح بدم.
اگر مادر شاگرد خیلی وسواس‌گونه وسط کلاس سوال بپرسن چند تا سوال اولشون رو با آرامش جواب میدم ولی اگر خیلی تکرار کنن اینکار رو خیلی مودبانه میگم اجازه بدین آخر کلاسمون توی یه زمان جدا توضیح بدم خدمتتون چون الان زمان کلاسمون حیف هستش.

در پایان تجربه به من ثابت کرده این دسته از والدین دو حالت کلی دارند:

حالت اول؛ این هستش که شاگرد یه مشکلی در خودش داره (حالا میتونه توان ذهنی باشه یا مشکل روحی یا هرچی...) و والدین دقیقا میدونن که فرزندشون استثنا هستش و نگرانی این رو دارند که باز هم مشابه معلم‌های قبلی نتیجه نگیرن از کلاسشون... که خوب منطقی هستش و این دلیل نمیشه که من رفتارشون رو به خودم بگیرم یا بخوام مضطرب بشم...

حالت دوم؛ مربوط به شاگردهای قوی هستش که والدین خیلی وسواس دارند و میخوان واقعا سطح سواد و تجربه مدرس رو بدونن...
در این مورد هم اگر همیشه تسلط کامل به منابع تدریس و کلا سبک سوالات مختلف رو حفظ کنیم هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.

یه حالت خاصی هم وجود داره که کلا مادر شاگرد میخواد کلاس همیشه در حضور خودشون برگزار بشه و این تیپ کلاس‌ها خارج از اتاق شاگرد و در پذیرایی برگزار میشه.
این دسته از والدین هراس این رو دارند که نکنه دقیقه‌ای از کلاس صرف حواشی بشه و خدایی نکرده اتلاف وقت پیش بیاد... من آنقدر از این تیپ آدم‌ها دیدم که واقعا برام مهم نیست چه توی پذیرایی باشیم یا اشپزخونه یا اتاق شاگرد... کار خودم رو میکنم فقط اون مادر بنده خدا وقت خودش و خانواده (که داخل اتاق حبس شدن) رو تلف کرده نشسته پای تدریس من...

با سلام و احترام

من خانم تهرانی، به مادر خواهم گفت که سیستم و روش کاری من به این شکل می باشد که جلسه اول از تخصصم، روش تدریس و تجربه خود برایتان کاملا خواهم گفت و هر موردی، هر نظری، پیشنهادی و .... که دارید یا لازم است بدانم در اختیار من قرار دهید.
از ابتدا از رشته تحصیلی و تخصص خود برایشان توضیح میدهم و از هدف آموزشی و همینطور از روش آموزشم.
از اینکه من هر جلسه گزارشی از آموزش خود و کلاس در اختیارشان خواهم گذاشت. و اینکه به طور کلی این روش آموزشی من میباشد و حق اولیا میباشد که بدانند چه کاری قرار است انجام بدهم و همینطور از روند کاری کلاس باخبر بشوند.
در واقع من همیشه در کلاس های خصوصی و گروهی یک جلسه که همان جلسه اول می باشد جلسه توجیهی برگزار خواهم کرد.

اگر مادر اصرار به نشستن در کلاس را داشتند، به صورت خصوصی به ایشان می گویم که من کاملا درکشان می کنم ولی برای دختر یا پسرشان حالت خوبی نداره و باعث از بین رفتن تمرکز و شاید احساس خجالت شود.

در صورتیکه مایلند، به بهانه جریان هوا از دانش آموز میخواهم در را باز بگذارند تا شما هم در جریان کلاس قرار بگیرید.

چون بعضی از حالت ها و احساس های والدین اجتناب ناپذیر هستند و باید درک شوند و به من اعتماد کنند.

مطمئنا بعد از چند جلسه خودشان انقدر به خانم تهرانی اعتماد می کنند که فرزند خود را به ایشان می سپارند.

من یک همچین دانش آموزی داشته ام.

سلام
به نظر من ابتدا باید صحبت ها و دغدغه های این والد نگران به خوبی شنیده شود و وقتی را خارج از کلاس به صحبت با او نشست. این والد احتمالا نه تنها از بابت تدریس خانم تهرانی مطمین نیست بلکه در مورد شناخت خانم تهرانی از فرزند خود نیز مردد است و باید اجازه داد تا او کاملا درباره فرزندش صحبت کند.
از طرفی اینگونه والدین در صورت نادیده گرفته شدن نگرانی هایشان از طرف استاد عصبانی تر شده و بیشتر در روند تدریس مداخله می کنند. باید برای این گونه والدین طرح درس شفاف، دقیق و آزموده شده در نظر گرفت و او را متوجه کرد که موفقیت فرزند او موفقیت استاد نیز می باشد.

می توان از کتاب های روان شناسی (البته با دقت و احترام تمام) نیز کمک گرفت (کتاب های انتشارات صابرین می تواند پیشنهاد خوبی باشد) و به او پیشنهاد داد که بخواند. هر چند ممکن است چنین والدی احساس کند که به او توهین شده است. پس این کار باید با ظرافت کامل انجام شود. شاید دلیل ضعف این دانش آموز استرس و فشاری است که از جانب والدین خود متحمل می شود.

از دیگر کارهایی که می توان در مواجهه با چنین والدی انجام داد این است که او را در روند تدریس -با مقرراتی که استاد تعیین می کند- مشارکت داد. به عنوان مثال از او پیشنهاد خواست (البته در کنار راه هایی که خودمان پیشنهاد می دهیم) اما باید او را قانع کرد که حضورش در کلاس هم کارایی استاد را کم می کند و هم باعث افت اعتماد به نفس و استقلال شاگرد می شود.

سلام و عرض ادب و آرزوی تندرستی برای همه عزیزان
من چندین بار در چنین شرایطی قرار گرفتم. مادر دانش آموز در جلسات اول با حضور فیزیکی در کلاس ناظر کار من و نحوه برخورد و تدریس من در کلاس بوده است. مادرانی که چنین حساسیتی دارند عموما از جمله مادرانی هستند که در گذشته تجربه های ناخوشایندی در ارتباط با معلم های پیشن فرزند خود چه در کلاس عمومی و چه خصوصی داشته اند. تجربیاتی در ارتباط با
1: نحوه برخورد معلم با دانش آموز
2: نحوه تدریس معلم
3: مدیریت کلاس با بازدهی بالا
4: چگونگی جلب توجه و کنترل حواس دانش آموز در کلاس به ویژه در مورد کسانی که به سختی تمرکز میکنند.
داشتن اعتماد به نفس در ابتدای برخورد اهمیت بسیاری دارد. برخی از همکاران هستند که با وجود تجربه ی بالای تدریس در چنین شرایطی اعتماد به نفس خود را از دست میدهند. باید به یاد داشته باشیم آنچه در حوزه تخصص ماست از ما خواسته شده است و مادر دانش آموز تسلطی بر این موضوع ندارد.
صداقت در هر امری پرچمدار پیروزی است، بنابراین در مورد سوال هایی که از ما پرسیده میشود باید با صداقت کامل و بدون بزرگ نمایی و یا حتا کوچک نمایی پاسخ داده شود. این صداقت در تدریس هم باید نمایان باشد.
به اشتراک گذاشتن تجربیات مشابه دانش آموز مورد نظر با مادر او و نحوه مدیریت آنها حس اعتماد را در او ایجاد میکند.
در خصوص نحوه برگزاری کلاس باید به برقراری نوع ارتباط با دانش آموز توجه داشته باشیم. ایجاد حس همدلی با او هم در دانش آموز انگیزه ایجاد میکند و هم حس اعتماد را در مادر.
پرسش هایی درباره ی ارتباط و نظر دانش اموز درباره ی درس مورد نظر، ضعف او، اهداف و راه های انتخابی او برای رسیدن به اهدافش به مادر این اطمینان را میدهد که معلم خود را در فرایند پیشرفت فرزندش مسئول و همدل و همیار میداند و با او از موضع بالا برخورد نمیکند. بنابراین نوع برخورد در عین احترام صمیمانه است.
پرسش هایی از درس هم از نقاط قوت و هم از نقاط ضعف دانش آموز مطرح شود، تا هم سطح دانش آموز برای معلم محرز شود هم برای دانش آموز و هم برای مادر او.
هدف گذاری برای پیشرفت دانش آموز انجام شود تا تلاش دانش آموز مستمر باشد و مادر دانش آموز هم متوجه این امر شود که معلم معجزه نمیکند بلکه با تلاش خود دانش آموز است که معجزه می آفریند.
در حین تدریس با طرح پرسش هایی دانش آموز را در این فرایند درگیر کنیم تا هم تمرکز دانش آموز را کنترل کنیم و هم فهم مطلب را برای او آسانتر کرد. با این شیوه مادر دانش آموز هم در زمینه مدیریت کلاس اطمینان خاطر پیدا میکند و میداند معلم تنها متکلم وحده نیست و یادگیری دانش اموز برایش مهم ترین هدف است.
پس از پایان تدریس به دانش آموز سوالاتی در مورد همان درس داده شود تا میزان یادگیری دانش آموز سنجیده شود و مادر هم اطمینان بیابد که خروجی هر کلاس چه میزان با انتظارات او تطابق داشته است.
در پایان تکالیفی به دانش آموز داده شود تا پیوستگی تدریس و تمرین حفظ شود و مطالب به خوبی در ذهن دانش آموز جایگیر شود.
ارایه برنامه جلسه بعدی به مادر و دانش اموز به هر دو این اطمینان را میدهد که معلم برنامه مشخص و منحصر به فرد برای دانش آموز با توجه به سطح و توان او در نظر گرفته تا به هدف و پیشرفت مورد نظر برسد.

سلام به همگی
به نظر من خانم تهرانی باید از شرایط ایجاد شده استقبال کنند.
فرض می کنیم، اسم شاگرد هست علی.
می توانند در جواب مادر شاگرد از این جمله استفاده کنند: چقدر خوب که شما چنین سوالی پرسیدید، بنده دانشجوی ترم آخر کارشناسی ارشد- دانشگاه تهران هستم، تقریبا دوساله که تدریس میکنم، در مورد شیوه تدریس هم باید عرض کنم، شیوه تدریس بنده متفاوته، بستگی به وضعیت شاگردها داره، علی آقا از نظر درسی در چه سطحی قرار دارند؟ فکر میکنم طبق فرمایشات شما (توضیحاتی که در درخواست عنوان شده) علی آقا جزء دانش آموزان قوی باشند و به خوبی مطالب را یاد بگیرند، با این حال بنده مطابق با خواسته علی آقا مباحث را تدریس میکنم و سعی میکنم ضعف های ایشون برطرف شود.
در مورد بخش دوم و زمانی که مادر در کلاس حضور پیدا می کند، به نظرم باز هم باید خانم تهرانی از شرایط ایجاد شده استقبال کنند، به طوریکه می توانند از این جمله استفاده کنند:
چقدر خوب که شما هم در کلاس حضور پیدا کردید، خداروشکر علی آقا از نظر من مشکلی در یادگیری ریاضی ندارند، در برخی مطالب دچار ضعف هستند که بنده سعی میکنم بیشتر روی این قسمت ها کار کنم، یکسری تمرین هم برای علی آقا در نظر میگیرم، انشاءالله ایشون به مطالب مسلط خواهند شد.
سپس اگر مادر همچنان در کلاس حضور داشت، با اعتماد به نفس بالا به تدریس خود ادامه دهند.

لازم به ذکر است، هرآنچه گفته شد به صورت فرضی است.
با تشکر از همگی

معمولا قبل یا حتی بعد از تشکیل اولین جلسه سوالات زیادی در ذهن دانش آموز و والدینش قرار دارد، بهترین راه برای جلب اعتماد و رضایت آنها پاسخ صبورانه به سوالات و دغدغه های آنها می باشد.
گاهی ممکن است مشغله کاری باعث شود اساتید محترم وقت گذاشتن بیرون از کلاس یا حتی بعد از تمام شدن جلسه درس را اتلاف وقت بدانند اما مساله مهم این است که با اختصاص این وقت احترام و اعتماد شاگرد و خانواده اش را می خرید.
می توانید صادقانه به مادر دانش آموز بگویید که این نگرانی از حضور یک شخص غریبه و حتی صرف هزینه برای این کار را درک می کنید و با شفاف سازی برنامه خودتان و شرایط شاگرد، پرسپکتیو دقیق و درستی به خانواده دانش آموز بدهید.
وقتی مخاطب شما احساس مهم بودن بکند، با رویکرد بهتری این ارتباط را ادامه می دهد.

درود، من تجربه بودن در چنین فضایی را بارها و بارها داشته ام. بسیاری از والدین این حساسیت را دارند. تنها راه من برای چنین شرایطی نادیده انگاشتن حضور فرد یا افرادی غیر از من و شاگردم در کلاس بوده است.
همیشه پیش از کلاس محترمانه و با صبر کافی به تمام سوالات پدر و مادر پاسخ می دهم، اما به محض شروع کلاس از آنها خواهش میکنم که در سکوت و سکون مطلق صرفا شاهد کلاس باشند، همیشه چنین والدینی این مسئله را به خوبی درک میکنند و میپذیرند.
با شروع کلاس حضور آنان در کلاس باید کاملا نادیده انگاشته شود. وقتی آنان با صحبت کردن یا حرکات اضافی تمرکز شاگردم را بر هم زده اند، هیچ ابایی از تذکر دادن به آنان به صورت مودبانه نداشته ام و جالب اینکه این مورد هم هرگز با مخالفت یا ناراحتی آنان همراه نشده است، شاید حتی برای آنان نشانی از اهمیت کلاس برای معلم بوده است.

او میتواند از مادر شاگرد بخواهد تا در تدریس حضور داشته باشد مقداری از تدریس گذشت و تسلط خانوم تهرانی را مشاهده کرد میتواند از او بخواهد تا صحبتی بیرون از کلاس داشته باشند و آنجا میتواند در مورد احساس او درمورد تسلط او سوال کند (در حالت رودربایستی به احتمال زیاد تسلط او را تایید میکند) در این هنگام بعد از توضیحات روانشناسی مربوطه محترمانه از او خواهش میکند تا برای تمرکز بیشتر شاگرد در کلاس حضور نداشته باشد.
همچنین پیشنهاد بدهد که میتوانم برای اطمینان میتوانم از جلسه ویس تهیه کنم و برای او بفرستم.

با عرض سلام
به نظر من این طبیعی ست که بعضی مادران از بقیه حساس تر و پیگیری بیشتری در امور فرزندانشون دارند.
بهترین کار در مواجهه با این مادران نگران و پیگیر این است که ابتدا هر سوال آنان را با سعه صدر و حوصله و همچنین صداقت کامل پاسخ دهیم که این باعث جذب اعتماد انان شده و کار ما را در جلسات بعدی بسیار راحتتر میکند.
مورد دیگر اینکه بعضی از مادران گاهی در کلاس حضور دارند و روند تدریس را حتی برای مدت کوتاهی هم که شده دنبال میکنند.
من خودم دقیقا این تجربه را داشته ام و از نظر من این حضور، و یا حتی دورادور و از اتاق دیگر و یا حتی آشپزخانه دنبال کردن روند تدریس، هیچ خللی در روند تدریس ایجاد نمیکند و از نظر من اتفاقا بر عکس باعث مطمئن شدن مادر و والدین از روند پیشرفت فرزندشان شده و نتیجه کاملا مثبت خواهد بود.
من در حال حاضر یکی دو مورد این چنین دارم کلاس در پذیرایی برگزار میشود و مادر دورادور از آشپزخانه و یا اطاق گاها کلاس را دنبال میکند که البته این حالت به تدریج با ادامه کلاسها کاهش یافته و در جلسات بعدی و بعدی وقتی خیال والدین از روند کار راحت میشود گاهی اصلا دیگر در منزل حضور ندارند.
پس در واقع دلواپسی استاد کاملا بی مورد است و ما به عنوان مدرس باید همان روتین همیشگی خود را دنبال کنیم و مطمئن باشیم وقتی ما از دل و جان و با علاقه کار خود را انجام دهیم دیگر چه فرقی میکند که تحت نظارت کسی باشیم یا نه.

سلام و عرض ادب
بنده معتقدم اگر مهارت یک مدرس افزایش یابد به همان اندازه اعتماد به نفس او نیز افزایش میابد. بنابراین یک مدرس بدون توجه به اتفاقاتی که پیش رو خواهد داشت باید ابتدا مهارت های تدریس را کسب کند. مهارت هایی از جمله دانش تخصصی و طراحی کلاس به این معنا که کلیه اتفاقاتی که قرار است در کلاس رخ دهد از قبل توسط استاد طراحی شده باشد.
نگرانی های والدین اتفاق تازه ای نیست و در بعضی مواقع بیش از حد انتظار است اما نباید این نگرانی ها به مدرس منتقل شود و در او حس ترس ایجاد کند. با تکیه بر مهارت ها این مساله به راحتی قابل حل است.
در پرسش و پاسخ های بین والدین و مدرس لازم نیست دروغی گفته شود از جمله اینکه من در مدرسه تدریس می کنم یا سابقه طولانی در تدریس دارم اما بنده معتقدم از کلمات شاید یا سعی ام را می کنم هم نباید استفاده کرد.
باید به والدین اطمینان صد در صد داد که کلاس خصوصی برای فرزندشان مثمر ثمر خواهد بود و مسیر درستی در تحقق اهدافشان انتخاب کرده اند.