آنچه در این مقاله می‌خوانید
همان طور که در مقالات مختلف مجله اساتید استادبانک اشاره کرده‌ایم، روش تدریس یکی از مهم‌ترین موضوعات در زمینه آموزش و یادگیری است. دلیل اهمیت روش تدریس این است که تعیین‌کنندۀ تمامی فعالیت‌های مورد نیاز برای آموزش یک موضوع درسی است.
انتخاب روش تدریسِ مناسب برای هر پایه و هر درس، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا مطالب آموزشی را به شکل بهتر و عمیق‌تری یاد بگیرند.
مطالعۀ کتاب‌های روش تدریس چه برای کلاس‌های گروهی و چه برای کلاس خصوصی، به معلم این امکان را می‌دهد تا اصول و راهبردهای مفیدی را برای کلاس درس خود انتخاب کرده و دانش‌آموزان را هر چه سریع‌تر به سوی اهداف یادگیری سوق دهد.
در این مقاله از سایت معلمان استادبانک، به معرفی یکی از بهترین و جامع‌ترین کتاب‌های روش تدریس، تحت عنوان مهارتهای آموزشی و پرورشی که جلد اول آن با نام روشها و فنون تدریس شناخته میشود- نوشتۀ دکتر حسن شعبانی پرداخته‌ایم. لطفا با ما همراه باشید.
دربارۀ کتاب روشها و فنون تدریس
کتاب روشها و فنون تدریس (مهارتهای آمورشی و پرورشی، جلد اول)، نوشتۀ دکتر حسن شعبانی است. انتشارات سمت، چاپ سی و پنجم این کتاب را در سال ۱۴۰۰ و در ۳۹۲ صفحه منتشر کرده است.
در کتاب روشها و فنون تدریس، تلاش شده تا معلمان به این اهداف ارزشمند دست پیدا کنند.
از این کتاب در طرح سؤالات آزمونهای استخدامی آموزش و پرورش و مرحلۀ مصاحبه نیز بسیار استفاده میشود. بنابراین در صورتی که قصد شرکت در این آزمونها را دارید، پیشنهاد میکنیم کتاب روشها و فنون تدریس را مطالعه کنید.
مروری کوتاه بر سرفصل‌های کتاب روشها و فنون تدریس
کتاب روشها و فنون تدریس، از سیزده فصل تشکیل شده است که در ادامه، مروری کوتاه بر هر یک از این فصل‌ها خواهیم داشت.
فصل اول: نظریه‌های یادگیری
در این فصل نویسنده به بررسی تعاریف علمی یادگیری می‌پردازد. دکتر شعبانی معتقد است که کامل‌ترین تعریف از یادگیری، توسط هیلگارد و مارکوئیز ارائه شده است.
از دیگر مواردی که در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است، عوامل مؤثر بر یادگیری هستند. در این رابطه به هفت عامل مؤثر بر یادگیری اشاره شده است.
یکی دیگر از موضوعات مهم فصل اول، نظریه‌های یادگیری است. در این زمینه، نظریه‌هایی با جنبۀ فلسفی و نظریه‌های معاصر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. همچنین از بین نظریه‌های معاصر، دو نظریۀ یادگیری شرطی و شناختی، توجه نویسنده را بیشتر به خود جلب کرده‌اند.
فصل دوم: الگوهای یادگیری
الگوهای مختلفی وجود دارند که منجر به یادگیری می‌شوند. آشنایی با الگوهای یادگیری به معلم کمک می‌کند تا روش‌های تدریس را به شیوۀ آگاهانه‌تری انتخاب کند.
در این فصل انواع الگوهای یادگیری مانند شرطی شدن، یادگیری از طریق مجاورت، یادگیری از طریق مشاهده و یادگیری از طریق شناخت معرفی شده‌اند.
فصل سوم: ارتباط و نقش آن در فرایند آموزش
ارتباط، یک عامل بسیار مؤثر در تدریس و یادگیری است. در این فصل ابتدا به موضوع ارتباط و جنبه‌های مختلف آن پرداخته شده است. سپس هدف از ارتباط معلم و شاگرد بیان شده است. همچنین مهم‌ترین موانع ارتباط در فعالیت‌های آموزشی و کلاس درس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند.
فصل چهارم: نظریه‌های تدریس
در این فصل ابتدا تعاریف، ویژگی‌ها و اهداف تدریس از دید منابع علمی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس نظریه‌های مختلف تدریس که توسط افرادی مانند تنیسون، اسکاندورا، لاتدا و کیس ارائه شده‌اند، معرفی و تحلیل شده‌اند. عوامل مؤثر بر تدریس از دیگر نکات مهم این فصل است.
فصل پنجم: شناخت و تدوین هدف‌های آموزشی
تعیین هدف‌های آموزشیِ دقیق و روشن، به معلم کمک می‌کند تا در طراحی روش‌های آموزشی و انتخاب وسایل و فعالیت‌های ضروری برای آموزش آن مبحث، انتخاب دقیق‌تری داشته باشد.
در فصل پنجم از کتاب روشها و فنون تدریس به اهمیت تعیین اهداف آموزشی و اصول جان دیویی در تعیین اهداف آموزشی اشاره شده است. همچنین یک طبقه‌بندی از این اهداف در اختیار معلمان قرار گرفته و منابع اصلی، برای تعیین اهداف آموزشی معرفی شده‌اند.
فصل ششم: تحلیل آموزشی
بر اساس تعریف ارائه شده در کتاب روشها و فنون تدریس، تحلیل آموزشی فرآیندی است که از طریق آن، هدف نهایی آموزش، به وظایفی که شاگرد باید انجام دهد یا مهارت‌هایی که باید کسب کند، تقسیم میشود.
در این فصل از کتاب، مراحل مختلف فرایند تحلیل آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به ویژگی‌های اهداف کلی، اهداف جزیی و اهداف رفتاری اشاره شده است.
فصل هفتم: محتوا، روش و وسیله
در فصل هفتم، نویسنده به تعریف محتوای آموزشی می‌پردازد. تعریف تحلیل محتوای آموزشی و مراحل و اصول تحلیل محتوا نیز در این فصل شرح داده شده است. تعریف و تحلیل وسایل آموزشی و اهمیت استفاده از این وسایل نیز از دیگر موضوعات مهم این فصل است.
فصل هشتم: تحلیل نظام ارزشیابی و کاربرد طراحی آموزشی
بررسی نظام ارزشیابی یکی از اهداف مهم فصل هشتم کتاب روشها و فنون تدریس است. همچنین به چهار مورد از الگوهای طراحی آموزشی اشاره شده که طرح درس سالانه و روزانه دو مورد از این الگوها هستند. در انتهای فصل نیز مراحل تهیه طرح درس روزانه آموزش داده شده است.
فصل نهم: الگوهای تدریس
در این فصل چند الگوی مهم تدریس مورد بررسی قرار می‌گیرد. معروف‌ترین آن‌ها الگوی عمومی تدریس است که در عین سادگی، فرآیند تدریس را به خوبی توصیف می‌کند. همچنین پنج مرحلۀ اجرای این الگو معرفی و تحلیل شده‌اند.
در ادامۀ فصل نهم، دو الگوی پر کاربرد در مدارس یعنی الگوی پیش سازمان دهنده و الگوی حل مسأله مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
فصل دهم: روش‌های تدریس سنتی و متداول
بر اساس تعریف دکتر حسن شعبانی به مجموعه تدابیر منظمی که معلم برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات، اتخاذ می‌کند روش تدریس می‌گویند. معلم بدون شناخت روش‌های مختلف تدریس، هرگز قادر به انتخاب صحیح آن نخواهد بود. ضمن اینکه باید دید که هر روش برای چه موقعیتی می‌تواند مفید باشد.
فصل یازدهم: روش‌های جدید تدریس
این فصل به معرفی روش‌های جدید آموزشی اختصاص دارد و در دو دستۀ روش‌های آموزش انفرادی و روش واحدها ارائه شده است.
فصل دوازدهم: مفاهیم کلی ارزشیابی
معلم باید در حین اجرای فعالیت‌های آموزشی و در پایان این فعالیت‌ها میزان یادگیری دانش‌آموز را محک بزند. در این فصل انواع ارزشیابی بر حسب نحوۀ اجرا و تفسیر نتایج، معرفی شده‌اند. اصطلاحات مختلف مربوط به ارزشیابی نیز تعریف شده‌اند.
ضرورت ارزشیابی، اهداف ارزشیابی، علت ترس دانش‌آموزان ارزشیابی، از دیگر مواردی است که در فصل دوازدهم به ان پرداخته شده است.
فصل سیزدهم: روش‌های مختلف ارزشیابی
در این فصل روش‌های مختلف ارزشیابی معرفی شده‌اند. ارزشیابی از طریق مشاهده، ارزشیابی از طریق انجام دادن کار، ارزشیابی از طریق آزمون شفاهی و کتبی از جملۀ این روشها هستند که به مزایای و معایب هر یک اشاره شده است.
بخش‌هایی از کتاب روشها و فنون تدریس
استادبانک مرجع آموزش انواع روش تدریس
در این مقاله از سایت معلمان ابتدایی استادبانک، به معرفی کتاب روشها و فنون تدریس (مهارتهای آموزشی و پرورشی، جلد اول) نوشتۀ دکتر حسن شعبانی پرداختیم.
این کتاب یکی از مفیدترین کتاب‌ها برای معلمان، به خصوص در دورۀ ابتدایی است. ضمن اینکه مطالعۀ آن به موفقیت در آزمونهای استخدامی آموزش و پرورش کمک می‌کند.
ما نیز در مقالات بخش روش تدریسِ مجله اساتید استادبانک، انواع روش‌های تدریس و شیوه‌های آموزش را با جزییات کامل مورد بررسی قرار داده‌ایم. همچنین روش تدریس برخی از اساتید موفق استادبانک در دروس مختلف به صورت پادکست، در اختیار شما همکاران عزیز قرار گرفته است.
در صورت تمایل می‌توانید در کنار مطالعۀ این مقالات، وارد سایت تدریس خصوصی استادبانک شوید و با عضویت در بخش اساتید، به کسب درآمد از تدریس خصوصی بپردازید
اگر در زمینۀ مراحل استخدام معلم خصوصی در استادبانک سؤالی دارید، می‌توانید از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۵۳۴۳ با مشاورین ما در ارتباط باشید.
کتاب روشها و فنون تدریس شامل سیزده فصل است که در این مقاله از مجله اساتید استادبانک خلاصهای کوتاهی از هر فصل ارائه شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر کافیست مقاله را مطالعه بفرمایید.
از کتاب فنون تدریس در طرح سؤالات آزمونهای استخدامی آموزش و پرورش و مرحلۀ مصاحبه نیز بسیار استفاده میشود. بنابراین در صورتی که قصد شرکت در این آزمونها را دارید، پیشنهاد میکنیم کتاب روشها و فنون تدریس را مطالعه کنید.
کتاب روشها و فنون تدریس (مهارتهای آمورشی و پرورشی، جلد اول)، نوشتۀ دکتر حسن شعبانی است. انتشارات سمت، چاپ سی و پنجم این کتاب را منتشر کرده است
بسیار جالب و می توان برای مقطع لیسانس استفاده نمو د.
نحوه سفارش دادن کتاب برای کل کلاس به چه شکل می باشد