آنچه در این مقاله می‌خوانید
دانش‌آموزان در پایه نهمِ مقطع متوسطه اول، با یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های خود در زندگی، یعنی انتخاب رشته روبرو می‌شوند. هر چقدر که شاگردان در انتخاب رشته نهم به دهم، تصمیمات آگاهانه‌تر و دقیق‌تری بگیرند، در ادامۀ دوران تحصیل خود در مقطع متوسطه دوم و دانشگاه و همچنین در حوزۀ کاری مورد نظرشان، نتایج بهتری خواهند گرفت.
اما برای انجام یک انتخاب رشته آگاهانه، لازم است که در وهله اول استعدادها و علایق دانش‌آموز توسط خود او، معلمان و والدین، شناسایی شود. عدم شناسایی صحیح استعدادها و علایق نوجوان، احتمال انتخاب‌های نادرست را بالاتر می‌برد و در نهایت منجر به نارضایتی تحصیلی و شغلی او خواهد شد. این موضوع نیز به نوبۀ خود مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، بی‌انگیزگی، ناامیدی و غیره را در آینده ایجاد خواهد کرد.
به همین دلیل یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، معلمان مدارس، معلمان خصوصی و مشاوران تحصیلی باید شناسایی استعدادها و علایق دانش‌آموزان و تلاش برای پرورش آن باشد، تا در بزرگسالی وارد رشته و حرفه‌ای شوند که با روحیات آن‌ها همخوانی داشته باشد.
در این مقاله از مجله اساتید استادبانک (بزرگ‌ترین و معتبرترین پلتفرم تدریس خصوصی در کشور)، تلاش کرده‌ایم تا اطلاعات کاملی را در رابطه با هدایت تحصیلی نهم و انتخاب رشته نهم به دهم در اختیار معلمان و همچنین علاقمندان به مشاوره تحصیلی قرار دهیم تا در مواقع لزوم راهنمایی‌های ضروری را به دانش‌آموزان و والدین ارائه دهند. لطفا با ما همراه باشید.
هدایت تحصیلی چیست؟
بر اساس ماده ۱ بخشنامه منتشر شده از سوی وزارت آموزش و پرورش تحت عنوان آیین نامه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۹۴، هدایت تحصیلی عبارت است از:
فرآیند ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش آموزان، تا ضمن آشنایی با استعدادها، علایق، توانایی ها و ویژگی های شخصیتی خویش، شاخه ها و رشته های تحصیلی، حِرَف و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و براساس آن، به صورت آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنند.
هدایت تحصیلی در واقع به معنای تمامی آموزش‌ها و ارزیابی‌هایی است که از سوی آموزش و پرورش، مدرسه، معلم، مشاور درسی و والدین ارائه می‌شود تا به دانش‌آموز پایه نهم کمک کند با بررسی و سنجش علایق، استعدادها و توانایی‌های درسی خود، تصمیمات آگاهانه و منطقی‌تری را در رابطه با انتخاب رشته نهم به دهم اتخاذ کند.
اهداف هدایت تحصیلی نهم چیست؟
در ماده ۲ بخشنامه هدایت تحصیلی، اهداف هدایت تحصیلی نهم در سه مورد زیر خلاصه شده است:
- شناسایی و شناساندن استعداد، توانایی، علاقه و ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان،
- کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه‌ای دانش‌آموزان،
- کمک به هدایت متوازن دانش‌آموزان به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی، بر اساس سیاست‌های توسعه‌ای کشور.
بنابراین آموزش و پرورش از طریق این فرآیند، نه تنها می‌خواهد دانش‌آموزان را به مسیرهای درست شغلی و تحصیلی هدایت کند و انتخاب رشته نهم به دهم آگاهانه‌ای داشته باشند، بلکه در صدد جلوگیری از تمرکز بیش از حد دانش‌آموزان در برخی رشته‌های خاص و خالی ماندن ظرفیت برخی دیگر از رشته‌ها است.
عوامل مؤثر در هدایت تحصیلی کدامند؟
طبق بخشنامه مذکور، ۶ عامل در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایه نهم موثر هستند و برای هر یک امتیازات جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است. این ملاک‌های موثر در هدایت تحصیلی و امتیاز هر یک از آن‌ها عبارتند از:
- نظر خود دانش‌آموز (۱۰ امتیاز)
- عملکرد تحصیلی دانش آموز (۳۵ امتیاز)
- نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای (۳۰ امتیاز)
- نظر معلمان (۱۰ امتیاز)
- نظر والدین (۵ امتیاز)
- نظر مشاور (۱۰ امتیاز)
مجموع این امتیازات برابر با ۱۰۰ است و جمع شش عامل تاثیرگذار بالا مشخص می‌کند که در نهایت دانش‌آموز باید وارد چه رشته‌ای شود.
در رابطه با نظر دانش‌آموز به علایق و اولویت‌های او در بین شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی توجه می‌شود.
منظور از نتایج عملکرد تحصیلی نیز بررسی نمرات دانش‌آموز در تمام دروس دوره اول متوسطه با ضرایب اختصاصی هر یک از آن‌ها در رشته‌ها و گروه‌های تحصیلی است.
منظور از آزمون‌های مشاوره‌ای هدایت تحصیلی نیز نتایج آزمون‌های استعداد، رغبت، شخصیت و ارزش‌های تحصیلی-شغلی دانش‌آموزان است. در ادامه در مورد این آزمونها بیشتر صحبت خواهیم کرد.
نظر معلمان و والدین نیز در انتخاب رشته نهم به دهم تاثیرگذار خواهد بود. چرا که معلمان و والدین شناخت نسبی از علایق، استعدادها و روحیات شاگرد به دست آورده‌اند، بنابراین نظر آن‌ها می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
نظر مشاور تحصیلی نیز پس از بررسی تخصصی عملکرد تحصیلی دوره ابتدایی و متوسطه، نتایج آزمونها، نتایج عملکرد تحصیلی، مصاحبه و مشاوره با دانش‌آموزان و والدین آنان، ارائه می‌شود و به میزان ۱۰ درصد از کل امتیاز را شامل می‌شود.
آشنایی با انواع رشته‌ها برای انتخاب رشته نهم به دهم و حد نصاب لازم برای هر رشته
در انتخاب رشته نهم به دهم و فرآیند هدایت تحصیلی نهم، دانش‌آموز می‌تواند رشته‌های مرتبط با یکی از شاخه‌های زیر را انتخاب کند:
- رشته‌های شاخه نظری
- رشته‌های شاخه فنی و حرفه‌ای
- رشته‌های شاخه کار و دانش
اما میانگین نمرات چه درس‌هایی برای هر یک از ۴ رشتۀ شاخه نظری یعنی علوم تجربی، علوم ریاضی، علوم انسانی و معارف مهم است؟ در جدول زیر حداقل میانگین لازم برای هر درس معرفی شده است:
رشته‌های شاخه فنی و حرفه‌ای و کار و دانش عبارتند از: صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر. حداقل میانگین نمرات درس‌های مهم این دو شاخه در جدول زیر ارائه شده است:
نحوه محاسبه حد نصاب ورود به رشته‌ها در آزمون هدایت تحصیلی
همان طور که در بخش قبل قول دادیم، در این قسمت شما را با مفهوم حد نصاب ورود به رشته‌ها آشنا می‌کنیم.
فرض کنید دانش‌آموز شما قصد ورود به رشته ریاضی را دارد و همچنین فرض کنید نمره ریاضی او در امتحان خرداد سال هفتم برابر با ۱۲، نمره ریاضی در امتحان خرداد سال هشتم، برابر با ۱۵ و نمره ریاضی او در امتحان نهایی خرداد نهم برابر با ۱۱ شده باشد.
می‌خواهیم محاسبه کنیم که آیا این دانش‌آموز حد نصاب لازمِ درس ریاضی برای ورود به رشته ریاضی را دارد یا خیر.
برای محاسبه این میانگین ابتدا باید نمره هر سال را در ضریب آن ضرب کنید (سال هفتم و هشتم ضریب ۱، سال نهم ضریب ۳). سپس اعداد به دست آمده را با هم جمع کرده و تقسیم بر ۵ کنید.
مهم‌ترین عامل در آزمون هدایت تحصیلی نهم به دهم
در مجموع می‌توان گفت که مهم‌ترین ملاک هدایت تحصیلی نهم، عملکرد تحصیلی دانش‌آموز با ۳۵ امتیاز است.
عملکرد تحصیلی به این معناست که برای ورود به هر یک از رشته‌های موجود، نیاز به بک حد نصاب وجود دارد. چنان چه دانش‌آموز شما این حد نصاب را کسب نکند، با وجود بالا بودن امتیازات ۵ قسمت دیگر، نمی‌تواند وارد رشته مربوطه شود. در قسمت‌های قبل مقاله، در رابطه با حد نصاب توضیحات کاملی را ارائه کردیم.
اما در رابطه با عملکرد تحصیلی، نمرات چه پایه‌هایی در نظر گرفته می‌شود؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
- نمرات کتبی امتحانات خرداد ماه سال هفتم با ضریب ۱
- نمرات کتبی امتحانات خرداد ماه سال هشتم با ضریب ۲
- نمرات امتحان نهایی خرداد سال نهم با ضریب ۳
با توجه این ضرایب، به وضوح مشخص است نمراتی که دانش‌آموز در امتحانات نهایی خرداد پایه نهم کسب می‌کند، سه برابر سال هفتم و هشتم تاثیرگذار خواهد بود.
با توجه به اینکه عملکرد تحصیلی مهم‌ترین عامل در فرآیند انتخاب رشته نهم است، بنابراین بهتر است استفاده از معلم خصوصی را به شاگردان خود پیشنهاد دهید. در صورتی که شاگرد شما توانایی مالی استفاده از کلاس‌های خصوصی را ندارد، بسته‌های معلم خصوصی استادبانک راهکار مناسبی است تا دانش‌آموزان کم بضاعت نیز بدون نیاز به صرف هزینه بالا، از خدمات برترین اساتید تدریس خصوصی استادبانک در دروس مختلف استفاده کنند.
آزمون‌های مشاوره‌ای دومین عامل مهم در انتخاب رشته نهم
بعد از عملکرد تحصیلی دانش‌آموز، نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای با امتیاز ۳۰، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در هدایت تحصیلی نهم است. آزمون‌های مشاوره‌ای شامل دو آزمون رغبت و توانایی است که دانش‌آموزان در طی سال تحصیلی و از طریق سایت همگام به سوالات این آزمون پاسخ می‌دهند.
شرکت در آزمون‌های مشاوره‌ای نیاز به مطالعۀ قبلی ندارد و دانش‌آموزان باید بر اساس توانمندی‌ها و علایق خود به این سوالات پاسخ دهند.
آزمون رغبت سنجی شامل ۳۲۰ سوال است. در این آزمون از دانش‌آموز سوالاتی پرسیده می‌شود تا دقیقا مشخص شود به چه چیزهایی علاقه دارد. آزمون توانایی نیز دارای ۲۵۶ سوال است. سوالات مطرح شده در این بخش برای کشف توانمندی‌های دانش‌آموز در زمینه‌های مختلف طراحی شده است.
نظر دانش‌آموز، والدین، دبیران و مشاور برای انتخاب رشته و هدایت تحصیلی نهم
نظر دانش‌آموز و والدین در مجموع ۱۵ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز هدایت تحصیلی را شامل می‌شود. در سایت همگام یک فرم نظرخواهی در اختیار دانش‌آموز و والدین او قرار می‌گیرد که باید بر اساس نظر شخصی خود رشته‌ها را به ترتیب انتخاب کنند.
به عنوان معلم یا مشاور تحصیلی حتما از والدین درخواست کنید قبل از پر کردن این فرم، صحبت‌های لازم را با فرزند خود انجام دهند و تا حد امکان به یک توافق نظر نسبی دست پیدا کنند.
عامل دیگر در هدایت تحصیلی نهم، نظر دبیران و نظر مشاور است. دبیران در طی سال تحصیلی روند فعالیت‌ها و عملکرد شاگردان را زیر نظر دارند و اطلاعات خوبی در رابطه با استعدادها، ویژگی‌های شخصیتی و علایق شاگرداان پیدا می‌کنند. نظر مشاور نیز پس از بررسی نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای و صحبت با دانش‌آموز و والدین او ثبت می‌شود. مطالعه بیشتر: چگونه مشاوره تحصیلی شویم؟
برگه هدایت تحصیلی چیست؟
پس از طی همه مراحل بالا و بررسی ملاک های موثر در هدایت تحصیلی، برگه‌ای تحت عنوان برگه هدایت تحصیلی در اختیار دانش‌آموز قرار می‌گیرد. در این برگه نام همه شاخه های تحصیلی و رشته‌های آن‌ها ثبت شده است. در زیر هر رشته حروف الف، ب، ج یا هاشور مشاهده می‌شود.
اولویت الف به این معناست که دانش‌آموز امتیاز لازم برای ورود به رشته مورد نظر را کسب کرده و می‌تواند در آن رشته تحصیل کند.
اولویت ب و ج به این معناست که دانش‌آموز باید صبر کند تا شاگردان اولویت الف ثبت نام خود را انجام دهند. سپس در صورت وجود ظرفیت اضافه، ابتدا دانش‌آموزان با اولویت ب و سپس دانش‌آموزان با اولویت ج می‌توانند در آن رشته ثبت نام نمایند.
علامت هاشور زیر هر رشته نیز به معنای آن است که شاگرد حد نصاب لازم را در درس‌های مهم آن رشته کسب نکرده و امکان تحصیل رد رشته مورد نظر برای او فراهم نمی‌شود.
وظایف معلم در هدایت تحصیلی پایه نهم دانش‌آموزان
به عنوان معلم مدرسه یا معلم خصوصی پایه هفتم تا نهم، حتما از دانش‌آموزان خود بخواهید که در طی سال‌های تحصیل حتما دروس این سه پایه را به دقت مطالعه کنند و با توجه به رشته‌ای که قصد شرکت در آن را دارند، در دروس مربوطه نمرات خوبی را کسب کنند. چرا که نمرات هر سه سال متوسطه اول در انتخاب رشته نهم تاثیرگذار خواهد بود.
به عنوان معلم خصوصی پایه نهم، از شاگردم کلاس نهمی خود بخواهید در زمان‌های مقرر در آزمون‌های مشاوره‌ای سایت همگام شامل دو آزمون رغبت و توانایی شرکت کنند. سپس مجددا در زمان تعیین شده توسط آموزش و پرورش، فرم اولویت‌ها را پر کند و والدین را نیز برای پر کردن فرم اولویت‌های والدین مطلع کند.
نقش مشاور تحصیلی در مراحل هدایت تحصیلی نهم
در کنار معلم خصوصی، مشاور تحصیلی نقش بسزایی در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و انتخاب رشته دقیق و منطقی او دارد. در بسیاری از مواقع دانش‌آموزان تنها از روی هیجان و یا اصرار خانواده تصمیم می‌گیرند وارد یک رشته تحصیلی خاص شوند. این گونه انتخاب‌ها غالبا آینده تحصیلی و شغلی دانش‌اموز را تهدید می‌کند و حتی سبب ایجاد مشکلات روحی برای او می‌شود.
بنابراین حضور یک مشاور تحصیلی می‌تواند در شناسایی و شناساندن علایق واقعی و توانمندی‌های او به خود فرد و والدین او بسیار موثر باشد.
علاوه بر این به عنوان مشاوره تحصیلی باید با تمامی مراحل هدایت تحصیلی نهم آشنا باشید و بتوانید در انجام این فرایند از ابتدا تا زمان دریافت نتایج هدایت تحصیلی با شاگرد همراهی کنید.
مشاوره هدایت تحصیلی در سایت آموزش خصوصی استادبانک
فرآیند هدایت تحصیلی نهم یا همان انتخاب رشته نهم به دهم، یکی از تصمیمات مهم و سرنوشت ساز تمامی دانش‌آموزان است. بنابراین در جایگاه معلم خصوصی یا مشاور تحصیلی باید به دانش‌آموزان خود کمک کنید انتخاب آگاهانه‌تر و مناسب‌تری را در این زمینه انجام دهند و احتمال رضایت تحصیلی و شغلی آن‌ها افزایش پیدا کند. همچنین باید تلاش کنید تا اطلاعات لازم را نیر به والدین ارائه کنید تا در این تصمیم مهم با فرزند خود همراه شوند.
در این مقاله از سایت معلمان استادبانک تلاش کردیم تا آن بخش‌هایی از موضوع هدایت تحصیلی نهم را مورد بررسی قرار دهیم که اطلاع در مورد آن‌ها برای هر معلم و مشاوری ضروری است. در سایر مقالات بخش مشاوره تحصیلی اطلاعات دیگری را در رابطه با موضوع هدایت تحصیلی در اختیار شما عزیزان قرار خواهیم داد.
استادبانک، علاوه بر ارائۀ آموزش‌های کاربردی به معلمان و مشاوران تحصیلی، تلاش می‌کند تا فرصت کسب درآمد از تدریس خصوصی و مشاوره تحصیلی را نیز برای علاقمندان به این دو حوزه فراهم کنید.
در صورتی که شما نیز علاقمند به همکاری با سایت استادبانک به عنوان معلم خصوصی یا مشاور هدایت تحصیلی و انتخاب رشته هستید، می‌توانید از طریق لینک عضویت اساتید، یا بنر زیر و یا دکمه سبز رنگ ثبت نام به عنوان معلم خصوصی، مراحل ثبت نام خود را طی کنید.
چنان چه در مورد ثبت‌نام، نحوۀ همکاری و سایر خدمات آموزشی استادبانک نیاز به راهنمایی و مشاوره داشتید، می‌توانید با شماره ۹۱۰۰۵۳۴۳-۰۲۱ تماس بگیرید.
شش عامل مهم در انتخاب رشته دانش آموزان کلاس نهم و هدایت تحصیلی آن ها موثر است.. ما در این مقاله از سایت معلمان استادبانک این شش عامل و سهم هر یک از آن‌ها در انتخاب رشته را معرفی کرده‌ایم.
همان طور که در این مقاله از مجله اساتید استادبانک نیز اشاره کردیم دروس تمام پایه‌ها در هدایت تحصیلی تاثیرگذارند. برای اطلاع از ضرایب هر پایه مقاله را مطالعه فرمایید.
این آزمونها شامل دو آزمون رغبت سنجی و توانایی است. در مقاله پیش رو از سایت معلمان استادبانک، اطلاعات مربوط به این دو آزمون را در اختیار شما همکاران عزیز قرار دادهایم..
عالی ممنونم