همان طور که در سایر مقالات مربوط به طرح درس هم اشاره کردیم، یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت زمان معلم در کلاس درس، آماده کردن طرح درس روزانه است.
نوشتن طرح درس روزانه به معلم کمک می‌کند تا جلساتِ تدریس را به بخش‌های مختلف تقسیم کند و برای هر بخش، برنامه و زمانبندی مشخصی را در نظر بگیرد. این موضوع باعث افزایش سرعت یادگیری دانش‌آموزان و به پایان رساندن موضوعات مهم کتاب، در زمان مقرر می‌شود.
در این مقاله از مجله اساتید استادبانک (بزرگ‌ترین سامانه آموزش خصوصی در ایران) به بررسی طرح درس فارسی اول دبستان نگارههای ۱ تا ۱۰ پرداختهایم. همچنین در انتها یک فایل مربوط به فعالیت‌های معلم برای هر نگاره را جهت دانلود در اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم. لطفا با ما همراه باشید.
موضوعات کتاب فارسی اول دبستان
کتاب فارسی پایۀ اول ابتدایی چاپ ۱۴۰۰، شامل سه بخش اصلی است که عبارتند از:
- نگاره‌ها
- آموزش نشانه‌های یک
- آموزش نشانه‌های دو
بخش اول شامل ده نگاره است. هدف اصلی از این بخش، پرورش سواد بصری و شنیداری دانش‌آموز (تقویت چشم و گوش) و تا حدی نیز پرورش مهارت‌های دست‌ورزی (تقویت ماهیچه‌های دست) است.
ما در این مقاله، تنها به ارائۀ طرح درس نگارههای ۱ تا ۱۰ پرداختهایم. در مقالاتی جداگانه از مجله اساتید استادبانک که در آینده منتشر خواهند شد، طرح درس نشانه‌های کتاب فارسی اول دبستان را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم.
نکتۀ مهم: هدف کلی، اهداف رفتاری، روش‌های تدریس، ابزارهای مورد نیاز، ارزشیابی تشخیصی، ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، ارزشیابی پایانی و تعیین تکلیف، از جمله مواردی هستند که در این نوشته به آن‌ها پرداختهایم. اما در رابطه با فعالیت معلم، به جهت طولانی نشدن مقاله، یک فایل pdf را به صورت دانلودی در اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم تا با مطالعۀ آن، با فعالیت‌های معلم در هر نگاره نیز آشنا شوید.
در کنار مطالعۀ مقالۀ طرح درس فارسی اول دبستان، پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ زیر را نیز مطالعه کنید تا از نکات مهم در رابطه با نوشتن طرح درس مطلع شوید.
مطالعه بیشتر: طرح درس چیست؟ | مراحل نوشتن طرح درس + دانلود نمونه طرح درس
طرح درس فارسی اول دبستان نگاره ۱ (آشنایی با نهاد خانواده)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با نهاد خانواده و اعضای خانواده
اهداف رفتاری:
- آشنایی با نهاد خانواده، اعضا و وظایف هر یک
- احترام گذاشتن به افراد خانواده
- آشنایی با ابزارها و وسایل زندگی
- توانایی تلفظ کلیدواژه‌های بابا، مادر، امین و غیره
- توانایی رسم خطوط عمودی از بالا به پایین رو و زیر خط زمینه
- آشنایی با نحوهٔ نشستن و قلم به دست گرفتن
روش‌های تدریس:
- بحث گروهی
- سخنرانی
- همیاری
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی (تصویرهای فانتزی مانند خانوادهٔ خرگوش‌ها)
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
- تصویرک‌های درس (تصاویر متنوع و مختلف از اعضای خانوادهٔ مرغ، خروس، گربه و غیره)
ارزشیابی تشخیصی:
- پرسش از جهت‌های بالا، پایین، چپ، راست، زیر، رو
- پرسش از پر و خالی
- پرسش از رنگ‌های مختلف
ایجاد انگیزه در دانش‌آموز:
- خواندن اشعار مربوط به جهت‌ها
- پرسش‌هایی در مورد اعضای خانوادۀ دانش‌آموزان
ارزشیابی پایانی:
- در رابطه با وظایف اعضای خانواده از دانش‌آموزان سؤال کنید.
- توانایی رسم خطوط عمودی از بالا به پایین، روی و زیر خط زمینه را مورد بررسی قرار دهید
تعیین تکلیف:
- نقاشی اعضای خانواده
- انجام تکالیف کتاب بنویسیم
- نعیین سرمشق
طرح درس فارسی پایه اول نگاره ۲ (بچه‌ها آماده)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با وظایف اعضای خانواده
اهداف رفتاری:
- آشنایی با وظایف اعضای خانواده
- ایجاد علاقه نسبت به انجام دادن وظایف شخصی
- رعایت بهداشت فردی و استفاده از وسایل شخصی
- آشنایی با نظم و ترتیب در انجام وظایف و کارهای روزانه
- توانایی رسم خطوط افقی از راست به چپ و خمیده
- ابراز محبت نسبت به یکدیگر
- توانایی تلفظ کلمات کلیدی درس
روش‌های تدریس:
- همیاری
- بحث گروهی
- سخنرانی
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ارزشیابی تشخیصی:
- از دانش‌آموز بخواهید اعضای خانوادۀ خود را معرفی کند
- سؤالاتی را در رابطه با وظایف اعضای خانوادۀ امین در نگارۀ ۱ مطرح کنید.
ایجاد انگیزه در دانش‌آموز:
- سؤالاتی را از دانش‌آموز مطرح کنید که مربوط به وظایف اعضای خانواده باشد. برای مثال قبل از آمدن به مدرسه شما چه کارهایی انجام می‌دهید؟ مادر یا پدر چه کارهایی انجام می‌دهند.
ارزشیابی پایانی:
- طرح سؤالاتی در رابطه با درس
تعیین تکلیف:
- انجام تکالیف کتاب بنویسیم در کلاس
- تعیین سرمشق برای منزل
مطالعه بیشتر: روش تدریس فارسی اول دبستان
طرح درس نگاره ۳ فارسی اول ابتدایی (یک و دو و سه، راه مدرسه)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با راه خانه تا مدرسه
اهداف رفتاری:
- آشنایی با مقررات و قوانین عبور و مرور
- آشنایی فرزندان با نقش والدین خود
- آشنایی با محیط بیرون از خانه چون میدان، خیابان، مغازه‌ها، مشاغل، کوچه و غیره
- آشنایی با نقش پلیس در جامعه
- توجه به رعایت نکات ایمنی مربوط به عبور و مرور
- توانایی شناخت رنگ‌ها
- توانایی رسم خطوط از پایین به بالا و از بالا به پایین
روش‌های تدریس:
- همیاری
- بحث گروهی
- سخنرانی
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ارزشیابی تشخیصی:
- طرح سؤالاتی از نگارۀ ۱ و ۲
ایجاد انگیزه در دانش‌آموز:
- طرح سؤالاتی در رابطه با مسیر خانه تا مدرسه
ارزشیابی پایانی:
- طرح سؤالاتی در رابطه با چیزهایی که دانش‌آموز در خیابان می‌بیند
- سؤالاتی در مورد مأمور راهنمایی
تعیین تکلیف:
- انجام تکالیف کتاب بنویسیم در کلاس
- تعیین سرمشق برای منزل
طرح درس فارسی اول ابتدایی نگاره ۴ (به مدرسه رسیدیم)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با محیط مدرسه و ایجاد علاقمندی به مدرسه
اهداف رفتاری:
- آشنایی با نهاد مدرسه و مقررات آن
- آشنایی با پرچم ایران و توجه به رنگ‌های آن
- آموزش و رعایت نظم و ترتیب و بهداشت فردی
- آشنایی با بخش‌های مختلف مدرسه (نمازخانه، آب‌خوری، دستشویی و غیره)
- توانایی رسم خطوط خمیده و دندانه‌دار
- توانایی انطباق تصاویر با کلمات
- توانایی تلفظ کلید واژه‌های مدرسه، مدیر، آب و غیره
- ایجاد علاقه به کاربرد حواس در بیان واژه‌ها
- ایجاد علاقه به گوش کردن و سخن گفتن درباره موضوع نگاره
روش‌های تدریس:
- همیاری
- بحث گروهی
- سخنرانی
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ارزشیابی تشخیصی:
- طرح سؤالاتی از نگارۀ ۱ و ۲ و ۳
ایجاد انگیزه در دانش‌آموز:
- توجه دانش‌آموزان را به بخش‌های مختلف مدرسه و وسایل موجود در آن جلب کرده و سؤالاتی را در این زمینه مطرح کنید
ارزشیابی پایانی:
- سؤال از شاگردان در رابطه با محیط مدرسه، کارکنان مدرسه و وظایف آن‌ها، مسائل بهداشتی و مهارت‌های اجتماعی
تعیین تکلیف:
- انجام فعالیت‌های کتاب بنویسیم
- تعیین سرمشق برای منزل
طرح درس فارسی اول دبستان نگاره ۵ (از کلاس ما چه خبر)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با موضوعات مربوط به کلاس درس
اهداف رفتاری:
- آشنایی با کلاس درس و قوانین آن
- آشنایی با معلم و نقش او در آموزش
- رعایت ادب و احترام نسبت به معلم
- ایجاد ارتباط مؤثر دانش‌آموزان با یکدیگر
- توانایی تلفظ کلمات کلید واژه‌های پرچم، امام، مداد و غیره
روش تدریس پیشنهادی:
- سخنرانی
- همیاری
- بحث گروهی
ارزشیابی تشخیصی:
- سؤالاتی را در رابطه با نگارههای قبلی مطرح کنید
- از دانش‌آموزان بخواهید برخی از کلماتی که تاکنون یاد گرفته‌اند را بخش‌بندی و صدا کشی کنند.
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ایجاد انگیزه:
- پوستر نگاره را به دانش‌آموزان نشان دهید و سؤالاتی را در رابطه با آن مطرح کنید
ارزشیابی پایانی:
- مطرح کردن سؤالاتی در رابطه با کلاس درس و وظایف دانش‌آموزان و معلم
- پرسش از دانش‌آموزان در مورد کارهایی که در کلاس باید انجام بدهند یا نباید انجام بدهند
تعیین تکلیف:
- انجام سرمشق‌های تعیین شده توسط معلم
- تکمیل کتاب بنویسیم
- از دانش‌آموز بخواهید یک نقاشی در رابطه با پارک و وسایل داخل آن بکشد
طرح درس فارسی پایه اول نگاره ۶ (بازی، بازی، تماشا)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با پارک و بوستان
اهداف رفتاری:
- آشنایی با بوستان (پارک) و قسمت‌های مختلف آن
- تقویت مهارت‌های زبانی
- رعایت مقررات عمومی در بوستان و توجه به تابلوها (مراقبت از فضای سبز، رعایت بهداشت، آب خوردن از محل آب آشامیدنی و غیره)
- آشنایی با نحوهٔ استفاده از وسایل بازی در بوستان و رعایت نوبت
- تقویت روحیهٔ یاری رساندن به گروه همسالان
- توانایی رسم خطوط خمیده از چپ به راست
- توانایی تلفظ کلید واژه‌های چمن، چای، بادکنک و غیره
- توجه به رعایت صرفه‌جویی در اماکن عمومی
روش تدریس پیشنهادی:
- سخنرانی
- همیاری
- بحث گروهی
ارزشیابی تشخیصی:
- سؤالاتی را در رابطه با نگارههای قبلی مطرح کنید
- از دانش‌آموزان بخواهید برخی از کلماتی که تاکنون یاد گرفته‌اند را بخش‌بندی و صداکشی کنند.
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ایجاد انگیزه:
- سؤالاتی در رابطه با پارک محلۀ دانش‌آموز مطرح کنید.
ارزشیابی پایانی:
- مطرح کردن سؤالاتی در رابطه با وظایف افراد در حفظ محیط زیست، رعایت بهداشت، سرگرمی‌های سالم، رعایت صف
- پرسش از دانش‌آموزان در مورد کارهایی که در پارک انجام می‌دهند
- سنجش توانایی رسم خطوط عمودی از راست به چپ رو و زیر خط زمینه
تعیین تکلیف:
- انجام سرمشق‌های تعیین شده توسط معلم
- تکمیل کتاب بنویسیم
طرح درس فارسی اول نگاره ۷ (به به چه روستایی)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با روستا و روستانشینان
اهداف رفتاری:
- آشنایی با روستا و روستانشینان
- آشنایی با خانه‌های روستایی و پدیده‌های موجود در روستا
- آشنایی با روحیۀ همکاری در روستا
- آشنایی با وسایل کشاورزی در روستا و محصولات روستایی
- آشنایی و علاقه‌مندی به حیوانات اهلی، فایده و نقش آن‌ها در روستا
- توانایی رسم خطوط منحنی از راست به چپ و از بالا به پایین
- توانایی تلفظ کلید واژه‌های روستا، اتاق، اردک و غیره
روش تدریس پیشنهادی:
- سخنرانی
- همیاری
- بحث گروهی
ارزشیابی تشخیصی:
- سؤالاتی را در رابطه با نگارههای قبلی مطرح کنید
- از دانش‌آموزان بخواهید برخی از کلماتی که تاکنون یاد گرفته‌اند را بخش‌بندی و صداکشی کنند.
- سؤالاتی در رابطه با کلمات هم آغاز و هم‌پایان مطرح کنید.
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ایجاد انگیزه:
- طرح سؤالاتی در رابطه با اینکه روستا چه جور جایی است، به چه کسی کشاورز می‌گویند و غیره.
ارزشیابی پایانی:
- مطرح کردن سؤالاتی در رابطه روستا و پرسش در مورد کلمات جدیدی که دانش‌آموزان در این نگاره یاد گرفتند.
تعیین تکلیف:
- انجام سرمشق‌های تعیین شده توسط معلم
- تکمیل کتاب بنویسیم
- ارائۀ کاربرگ مربوط به نگارۀ ۷
طرح درس فارسی اول دبستان نگاره ۸ (چه دنیای قشنگی)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با محیط باغ‌وحش
اهداف رفتاری:
- آشنایی با باغ وحش
- آشنایی با حیوانات وحشی
- تقویت علاقه نسبت به حیوانات
- آشنایی با مکان و نوع زندگی حیوانات
- آموزش رعایت نکات ایمنی در باغ وحش
- توجّه به قدرت خداوند در تنوّع حیوانات
- توانایی رسم خطوط منحنی با دو حرکت
- توانایی تلفظ کلیدواژه‌های درس مانند خرگوش، خرس، پلنگ و غیره
روش تدریس پیشنهادی:
- سخنرانی
- همیاری
- بحث گروهی
ارزشیابی تشخیصی:
- سؤالاتی را در رابطه با نگارههای قبلی مطرح کنید
- از دانش‌آموزان بخواهید برخی از کلماتی که تاکنون یاد گرفته‌اند را بخش‌بندی و صدا کشی کنند
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ایجاد انگیزه:
برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموز میتوانید کلیپی را در رابطه با پخش اذان و مسجد و گنبد و گلدسته نمایش دهید. سپس در رابطه با مسجد محل دانش‌آموزان از آن‌ها سؤال کنید.
ارزشیابی پایانی:
- پرسش دربارۀ اینکه باغ وحش کجاست؟
- تفاوت حیوانات اهلی و وحشی و مثال‌هایی از این حیوانات
تعیین تکلیف:
- انجام سرمشق‌های تعیین شده توسط معلم
- تکمیل کتاب بنویسیم
- توجه به نکات مربوط به مسجد و یا کشیدن یک نقاشی از مسجد برای درس جلسه بعد
طرح درس نگاره ۹ فارسی اول ابتدایی (در مسجد محله)
هدف کلی: آشنایی دانش‌آموزان با مسجد
اهداف رفتاری:
- آشنایی با قرآن
- آشنایی با مسجد
- دقّت و توجّه و علاقه‌مندی به رعایت نظم و ترتیب و بهداشت در مسجد
- آشنایی با مؤذن، امام جماعت، وسایل موجود در مسجد
- آشنایی با نحوهٔ وضو گرفتن
- توانایی رسم خطوط شکسته ترکیبی با دو حرکت
- توانایی تلفظ کلمات درس نظیر قرآن، مسجد و غیره
روش تدریس پیشنهادی:
- پرسش و پاسخ
- سخنرانی
- همیاری
- قصه گویی
ارزشیابی تشخیصی:
- سؤالاتی را در رابطه با نگارههای قبلی مطرح کنید
- از دانش‌آموزان بخواهید برخی از کلماتی که تاکنون یاد گرفته‌اند را بخش‌بندی کنند
- از دانش‌آموز بخواهید چند کلمه که با حروف “س” و “م” آغاز می‌شوند، نام ببرد
ابزارهای مورد نیاز:
- کتاب درسی
- پوستر نگاره
- تصاویر آموزشی و کمک آموزشی
- مداد رنگی
- کاغذ A4
- خمیر بازی
- چسب و قیچی
ایجاد انگیزه:
برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموز میتوانید کلیپی را در رابطه با پخش اذان و مسجد و گنبد و گلدسته نمایش دهید. سپس در رابطه با مسجد محل دانش‌آموزان از آن‌ها سؤال کنید.
ارزشیابی پایانی:
- پرسش دربارۀ مسجد، کارهایی که در آن انجام می‌شود، رعایت نظم و پاکیزگی در آن
- سنجش توانایی شاگرد برای رسم خطوط
تعیین تکلیف:
- انجام سرمشق‌های تعیین شده توسط معلم
- تکمیل کتاب بنویسیم
- نقاشی از سفره هفت سین
در این مقاله از مجله اساتید استادبانک، به بررسی طرح درس فارسی اول دبستان (نگارههای ۱ تا ۱۰) پرداختهایم در مقالات دیگر بخش طرح درس، طرح درس بخش نشانهها نیز ارائه خواهد شد.
با مطالعۀ بخش طرح درس فارسی اول دبستان نگاره ۵ (از کلاس ما چه خبر)، در این مقاله از سایت معلمان استادبانک پاسخ سوال خود را دریافت خواهید کرد.
در این مقاله از سایت معلمان ابتدایی استادبانک طرح درس روزانۀ نگارۀ ۴ از کتاب فارسی اول دبستان ارائه شده است. با ورود به مقاله میتوانید به توضیحات بیشتری در این مورد دسترسی داشته باشید.
