نوشتن طرح درس یکی از مباحث مهم در برنامه‌ریزی درسی، روش تدریس و مدیریت کلاس است. هر معلم خصوصی یا معلم مدرسه، چه تازه‌کار و چه با تجربه، برای اینکه بتواند برنامه‌ریزی دقیقی برای کلاس‌های خود داشته باشد و موضوعات درسی را به بهترین شکل ممکن در کلاس پیاده‌سازی کند، به نوشتن طرح درس نیاز پیدا خواهد کرد.
در این مقاله از مجله اساتید استادبانک (معتبرترین سامانۀ تدریس خصوصی در ایران)، قصد داریم نکات مهم و کلیدی را در مورد طرح درس روزانه، طرح درس سالاته و مراحل نوشتن طرح درس، به شما همکاران عزیز ارائه دهیم. همچنین یک نمونه طرح درس و یک فرم خام طرح درس را نیز برای دانلود در اختیار شما قرار داده‌ایم.
طرح درس، برنامه‌ای کتبی و مدون است که معلم برای هر جلسه درس یا یک دوره آموزشی تدوین می‌کند. این برنامه شامل تمام فعالیت‌هایی است که معلم در طول تدریس انجام می‌دهد و دانش آموزان نیز در آن مشارکت می‌کنند.
هدف اصلی از نوشتن طرح درس، سازماندهی و هدفمند کردن فرآیند تدریس و یادگیری است. به عبارتی دیگر، طرح درس به مثابه نقشه‌ای است که مسیر حرکت معلم و دانش‌آموزان را در طول یک جلسه یا دوره آموزشی مشخص می‌کند.
طرح درس چیست؟
یکی از دغدغه‌های هر معلمی، مدیریت کلاس به بهترین شیوه‌ی ممکن است. بنابراین قبل از شروع سال تحصیلی یا شروع هر دورۀ آموزشی، سؤالاتی از این قبیل در ذهن معلم ایجاد می‌شود:
- دانش‌آموزان (دانشجویان) در طول مدت این کلاس (دوره) چه مطالبی را باید بیاموزند؟
- چه روش تدریس اثربخشی را برای آموزش این درس انتخاب کنم؟
- برای هر مبحث چه مدت زمانی را در نظر بگیرم؟
- ساختار هر جلسه از کلاس من به چه صورتی باشد؟
- برای آموزش این درس، به چه فعالیت‌ها و ابزارهایی کمک آموزشی نیاز دارم؟
- با چه روش‌هایی میزان یادگیری و پیشرفت شاگردانم را بسنجم؟
پاسخ‌هایی که از سوی معلم به این سؤالات داده می‌شود، در مجموع، یک طرح درس استاندارد را تشکیل می‌دهند که می‌توان آن را به عنوان یک نقشۀ راه برای معلم در نظر گرفت. با نوشتن طرح درس دقیق و منسجم، معلم می‌تواند برای فعالیت‌های آموزشی خود، به صورت جلسه به جلسه، روزانه، هفتگی، ماهانه، ترمی و سالانه برنامه‌ریزی کند.
طرح درس و ضرورت آن در آموزش
زمانی که شروع به درس دادن می‌کنید، ممکن است در برخی زمان‌ها رشته کلام را از دست بدهید. ندانید از کجا شروع کرده‌اید و قرار است به کجا برسید. این موضوع وقتی تشدید می‌شود که قرار باشد در کلاسی شلوغ، درسی سخت را ارائه کنید. در این مرحله داشتن طرح درس کمک بزرگی به شما خواهد کرد.
طرح درس برای ارتقا کیفیت آموزش اهمیت دارد. به کمک داشتن چارچوب و طرح مشخص درس، زمان کلاس بهینه سپری می‌شود و موضوعات جانبی باعث بی‌نظمی و اخلال در کلاس نمی‌شوند. به‌علاوه معلم می‌تواند به کمک طرح درس، تمام برنامه‌‌های مورد نظر برای آن جلسه را اجرا کند و حتی زمان اضافه بیاورد.
از مزایای دیگر طرح درس می‌توان به پیش بینی و ارزیابی کلاس و آنچه در آن می‌گذرد، اشاره کرد. پیش‌بینی برای وسایل یا استفاده از فناوری یا تجهیزات مشخص در تدریس آن جلسه یا ارزشیابی تدریسی که در آن جلسه انجام شده است. در واقع طرح درس برای بهبود آموزش استفاده می‌شود.
اهمیت و مزایای نوشتن طرح درس
زمانی که معلم طرح درس مشخصی ندارد، همواره به این موضوع فکر می‌کند که بعد از انجام این فعالیت، چه کار دیگری باید انجام دهم؟ این موضوع تمرکز معلم و در نتیجه تمرکز دانش‌آموزان را کاهش خواهد داد. ضمن اینکه ممکن است در حین تدریس نیاز به ابزارهایی باشد که معلم از قبل آنها را پیش‌بینی نکرده است.
در نهایت همۀ این موارد باعث می‌شوند که به عنوان معلم خصوصی یا معلم مدرسه نتوانید زمان کلاس خود را به خوبی مدیریت کنید و به تبع آن فرآیند یادگیری در دانش‌آموزان به طور کامل اتفاق نخواهد افتاد.
از فواید طرح درس این است که به معلم کمک می‌کند تا هر روز و هر جلسه با آمادگی کامل وارد کلاس درس شود، تدریس مؤثرتری را ارائه کند و مدیریت کلاس را به خوبی در دست داشته باشد.
برخی دیگر از مزایای استفاده از طرح درس عبارتند از:
1. معلم، با اعتماد به نفس و تسلط کامل تدریس می‌کند
نوشتن طرح درس، به معلم این فرصت را می‌دهد تا دانش خود را در مورد مبحثی که باید آموزش دهد، بررسی کرده و اطمینان حاصل کند که به همۀ نکات و مطالب مورد نیاز، برای ارائه به شاگردان تسلط دارد. به این ترتیب، یادگیری نیز به شکل بهتری در دانش‌آموزان رخ می‌دهد. همین موضوع باعث افزایش احترام دانش‌آموزان نسبت به معلم و مشارکت هر چه بیشتر آنها در فرایند تدریس می‌شود.
مطالعه بیشتر: معرفی کتاب مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری دکتر سیف2. زمان کلاس را بهتر مدیریت می‌کند
معلم باید از لحظه‌ای که دانش‌آموزان در کلاس درس حاضر می‌شوند تا زمانی که کلاس به پایان می‌رسد، جلسه را مدیریت کند. یکی از بخش‌های مربوط به مدیریت کلاس، به مدیریت زمان معلم در انواع کلاس‌ها برمی‌گردد.
طرح درس اصولی به معلم کمک می‌کند تا بتواند هر یک از این جلسات را به بخش‌های مختلف تقسیم کند و برای هر بخش، برنامه و زمانبندی مشخصی را در نظر بگیرد. این موضوع باعث افزایش سرعت یادگیری دانش‌آموزان و به پایان رساندن موضوعات مهم کتاب، در زمان مقرر می‌شود.
3. همسو کردن فرآیند تدریس با استانداردهای تعریف شده، امکان‌پذیر می‌شود
در هر کشور، شهر یا مدرسه‌ای که تدریس کنید، معمولاً چشم‌اندازها و استانداردهای آموزشیِ از پیش تعیین‌شده‌ای وجود دارد که معلم باید در روش تدریس خود از آنها تبعیت کند و شاگردان را به اهداف مورد نظر برساند.
داشتن طرح درس مشخص کمک می‌کند تا معلم اطمینان حاصل کند که دانش‌آموزانش در مسیر درستی قرار دارند و تا پایان سال تحصیلی یا دورۀ آموزشی، به استانداردها و اهداف مورد نظر دست پیدا خواهند کرد.
4. استفاده از معلم جایگزین در موارد ضروری، ساده‌تر می‌شود
به عنوان معلم، ممکن است گاهی نیاز به مرخصی داشته باشید. در چنین شرایطی برای اینکه فرآیند تدریس قطع نشود، احتمالاً از یکی از همکارانتان درخواست خواهید کرد که چند جلسه‌ای را به جای شما تدریس کند.
داشتن طرح درس و ارائۀ آن به معلم جایگزین، کمک می‌کند تا به طور دقیق بداند چه مواردی را در این جلسات باید پوشش دهد و برای پیشبرد اهداف درسی کلاس، حداکثر استفاده را از زمان کلاس ببرد.
انواع طرح درس
رایج‌ترین نوع طرح درس، طرح‌درس‌های سالانه (ترمی) و روزانه (جلسه به جلسه) هستند. اما در صورتی که معلم تمایل به برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشد، می‌تواند طرح درسهای ماهانه و هفتگی را نیز برای کلاس‌های خود در نظر بگیرد. در ادامه، نکاتی را در رابطه با طرح درس سالانه و روزانه بیان می‌کنیم.
1. طرح درس سالانه
طرح درس سالانه به معلم و دانش‌آموزان کمک می‌کند که در طول یک سال یا ترم تحصیلی، مجموعه فعاليت‌هاي آموزشي خود را به موقع و بدون وقفه اجرا کنند. در طرح درس سالانه، معلم باید به سؤالاتی در مورد فرآیند تدریس در طول سال تحصیلی پاسخ دهد. برخی از این سؤالات عبارتند از
- اهداف آموزشی این درس چیست؟
- تعداد ساعاتی که در طی هر هفته به این درس اختصاص دارد چقدر است؟
- در طی سال تحصیلی، به چند جلسه برای دوره، مرور یا ارزشیابی دانش‌آموزانم نیاز دارم؟
- به چه ابزارها و امکاناتی برای آموزش این درس نیاز خواهم داشت؟
- چه مناسبت‌ها و تعطیلاتی را پیش رو داریم که روی این درس تأثیر می‌گذارد؟
2. طرح درس روزانه
معلم به منظور دستیابی به یک یا چند هدف آموزشی، در طی یک جلسه یا یک روز، مجموعه فعالیت‌هایی را در نظر می‌گیرد. طرح درس روزانه در واقع برنامه‌ریزی برای این فعالیت‌ها است که به معلم کمک می‌کند، مراحل برگزاری یک جلسه را یکی پس از دیگری اجرا کند و به اهداف مورد نظر دست پیدا کند.
در طرح درس روزانه، معلم باید به سؤالاتی در مورد فرآیند تدریس در طول یک جلسه یا یک روز پاسخ دهد. برخی از این سؤالات عبارتند از:
- رئوس مطالبی که برای این جلسه در نظر دارم چیست؟
- مهم‌ترین اهداف آموزشیِ این جلسه چه مواردی هستند؟
- اهداف رفتاری مورد نظر من در این جلسه چیست؟
- دانسته‌های پیشین دانش‌آموزان در این زمینه چه هستند؟
- قبل از شروع تدریس چه کارهایی را باید انجام دهم؟
- مراحل ارائۀ درس در کلاس به چه صورتی باشد؟
- از چه روش‌های برای تدریس بهتر این مبحث می‌توانم استفاده کنم؟
- به چه ابزارهایی برای دستیابی به اهداف آموزشی این جلسه نیاز دارم؟
- برای هر یک از فعالیت‌های ضروری، چه مدت زمانی را در نظر بگیرم؟
- میزان یادگیری دانش‌آموزان و دستیابی به اهداف آموزشی و رفتاری در این جلسه را چگونه ارزیابی کنم؟
- در پایان جلسه، چه تکالیفی را برای دانش‌آموزانم در نظر بگیرم؟
مراحل نوشتن طرح درس
در اولین گام برای نوشتن طرح درس، باید نوع طرح درس خود را بر اساس مواردی که در قسمت قبل اشاره کردیم، مشخص کنید. بر اساس هر یک از انواع طرح درس، لازم است به سوالات مربوطه پاسخ دهید. اما به طور کلی برای نوشتن یک طرح درس روزانۀ مفید و کاربردی، پیشنهاد می‌کنیم مراحل زیر را طی کنید:
1. مشخص کردن رئوس مطالب و اهداف مورد نظر
قبل از ارائۀ درس در کلاس، باید رئوس مطالبی را که در طی جلسه تدریس می‌شوند، به طور کامل بررسی کنید. همچنین اهداف مورد نظر از این جلسه را مشخص کنید. این اهداف شامل اهداف کلی، جزیی و اهداف رفتاری (شناختی، روانی و عاطفی) هستند.
2. مشخص کردن ابزارها و وسایل مورد نیاز برای تدریس
برای تدریس برخی موضوعات نیاز به ابزارهای خاصی وجود دارد. برای مثال، در تدریس ریاضی مقطع ابتدایی به ابزارهایی مانند چینه، ساعت، چرتکه و غیره نیاز خواهید داشت یا ممکن به منظور تکمیل فرآیند تدریس خود به ویدئو پروژکتور احتیاج داشته باشید. بنابراین لازم است که از قبل، این موارد را در طرح درس خود مشخص و تهیه کرده تا در جلسۀ تدریس، زمان زیادی را صرف هماهنگی برای این موضوع نکنید.
3. ارزشیابی تشخیصی
قبل از شروع درس، ابتدا باید ارزیابی مناسبی از دانسته‌های پیشین دانش‌آموزان‌تان به دست بیاورید. این مرحله، تحت عنوان ارزشیابی تشخیصی شناخته می‌شود و نتایج آن، نقطۀ شروع آموزش را مشخص می‌کنند.
4. ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان
پس از انجام ارزشیابی تشخیصی، لازم است توجه دانش‌آموز را به موضوع مورد نظر جلب کنید. بنابراین باید به روش‌های مختلف از جمله بیان اهمیت و کاربرد موضوع، انگیزۀ لازم را برای یادگیری و مشارکت، در دانش‌آموز ایجاد کنید. پس از آن به معرفی درس و اهداف مورد نظر بپردازید.
مطالعه بیشتر: چطور در دانش‌آموزان دبیرستانی ایجاد انگیزه کنیم؟5. تعیین مراحل تدریس و ارائه درس
در این قسمت روش تدریس خود را مشخص می‌کنید. چه فعالیت‌هایی را برای آموزش هر چه بهتر این درس مد نظر قرار داده‌اید؟ برای هر یک از این فعالیت‌ها چه مدت زمانی را در نظر گرفته‌اید؟ آیا فعالیت‌های فردی و گروهی با نسبت قابل قبولی در طرح درس شما در نظر گرفته شده‌اند؟ تمامی مراحل را به صورت گام به گام، روشن و واضح بنویسید و تا حد امکان به اجرای آن در کلاس متعهد بمانید.
6. مرور درس و ارائه خلاصه‌ای از مباحث تدریس شده در همان جلسه
قبل از اینکه میزان یادگیری دانش‌آموزان را مورد ارزیابی قرار دهید، لازم است مروری بر مطالب درس داشته باشید و خلاصه‌ای از آن را برای دانش‌آموزان بیان کنید. برای این بخش نیز باید برنامه و روش‌های مشخصی داشته باشید.
7. ارزشیابی پایانی در طرح درس
پس از اجرای مراحل تدریس و جمع‌بندی و مرور، نوبت به ارزشیابی دانش‌آموزان می‌رسد. فراموش نکنید که منظور از ارزشیابی لزوماً امتحان گرفتن نیست. بلکه باید متناسب با سن دانش‌آموزان، مقطع، پایه و درس مورد نظر، روش‌های متنوعی برای ارزشیابی میزان یادگیری دانش‌آموزان در طرح درس خود وارد کنید.
8. مشخص کردن تکالیف برای دانش‌آموزان
در آخرین مرحله از فرآیند تدریس، باید تکالیف مورد نظر خود را برای دانش‌آموزان مشخص کنید. توجه داشته باشید تکالیفی را انتخاب کنید که علاوه بر متنوع بودن و توجه به انواع سبک‌های یادگیری دانش‌آموزان، با اهداف آموزشی و رفتاری که در طرح درس خود در نظر گرفته‌اید همخوانی داشته باشد. در پایان نیز از همراهی و مشارکت شاگردان‌تان برای یادگیری موضوع درس، ابراز خشنودی و تشکر کنید.
مطالعه بیشتر: راهکارهای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان جهت انجام تکالیفنکات تکمیلی در مورد نوشتن طرح درس
- در نوشتن طرح درس، تعادل را رعایت کنید. برنامه‌ای بنویسید که علاوه بر آموزش درس در هر جلسه، زمانی را نیز به بررسی تکالیف، حضور و غیاب، پرسش کلاسی، سرگرمی و غیره اختصاص دهید.
- در تهیه طرح درس خود به تفاوت‌های فردی، سبک‌های یادگیری و توانایی‌های ذهنی متفاوت دانش‌آموزان‌تان توجه داشته باشید.
- در اجرای مراحل تدریس خود، از مفاهیم جذاب هنری، فرهنگی و غیره برای افزایش اطلاعات دانش‌آموزان و علاقمند کردن آنها به موضوع درس استفاده کنید.
- زمان‌هایی را برای مرور و یادآوری بعد از تعطیلات طولانی مدت، مانند عید نوروز و یا بعد از برگزاری امتحانات، در نظر بگیرید.
- زمان‌بندی‌های خود را بر اساس تعداد صفحات هر فصل در نظر نگیرید. بلکه سختی و آسانی درس باید معیار قرار بگیرد. بنابراین ممکن است دو فصل با تعداد صفحات نسبتاً یکسان، زمان آموزشی کاملاً متفاوتی را نیاز داشته باشند.
دانلود نمونه طرح درس
در این قسمت می‌توانید به یک نمونه طرح درس روزانه رایگان جهت دانلود دسترسی داشته باشید. در مقالات مربوط به طرح درس دروس مختلف که در انتهای همین صفحه از مجله اساتید استادبانک معرفی می‌شوند، نمونه‌هایی بیشتری از طرح درسهای روزانه در اختیار شما همکاران عزیز قرار گرفته است.
دانلود فرم خام طرح درس روزانه
در این بخش از مقاله نمونه‌ای از فرم خام طرح درس روزانه جهت داتلود در اختیار شما همکاران عزیز قرار گرفته است. با توجه به این که فرم مورد نظر با فرمت ورد (doc) تهیه شده است، امکان ویرایش آن نیز وجود دارد. بنابراین در صورت تمایل می‌توانید بخش‌های دیگری را به این فایل اضافه یا کم کنید.
معضلی به نام پایین بودن حقوق معلمان
همان طور که مشاهده کردید، تدریس، چه در کلاس‌های خصوصی و چه در کلاس‌های گروهی، تنها بخش کوچکی از وظایف یک معلم یا مدرس است. نوشتن طرح درس، ارتباط با دانش‌آموزان، والدین و همکاران، بررسی تکالیف و برگه‌های امتحانی، طراحی سوالات، شرکت در جلسات و گذراندن دوره‌های مختلف نیز بخش‌های جدایی‌ناپذیری از زندگی شغلی هر معلمی هستند.
با وجود انواع و اقسام وظایفی که یک معلم بر دوش دارد، اما هیچ گاه در کشور ما حقوق معلمان به اندازه‌ای نبوده است که امکان یک زندگی راحت و بدون دغدغه را برای آنها فراهم کند. کافیست به فیش حقوقی فرهنگیان نگاهی بیندازید تا واقعیت این مشکل را درک کنید.
به همین جهت بسیاری از معلمان آموزش و پرورش برای رفع این مشکل و افزایش درآمد خود به تدریس خصوصی آنلاین یا حضوری و تدریس خصوصی کنکور روی می‌آورند. البته ناگفته نماند که بسیاری از این افراد با ورود به حوزۀ تدریس خصوصی و کمی استمرار و تلاش، به درآمدهای قابل توجهی هم دست پیدا می‌کنند. کافیست نگاهی به نمودارهای درآمدی برخی از معلمان خصوصی موفق استادبانک بیندازید.
اما مهم‌ترین بخش برای شروع تدریس خصوصی، جذب شاگرد است. هر چند که تلاش برای جذب شاگرد، باعث می‌شود معلم از هدف اصلی خود یعنی آموزش و تدریس، دور شود. به همین دلیل، پیشنهاد ما برای شروع کار تدریس خصوصی، همکاری با سامانه‌های تدریس خصوصی مانند استادبانک است.
در استادبانک، معلمان خصوصی، تمام تمرکزشان را روی بهبود عملکرد خود در تدریس قرار می‌دهند و از بابت تبلیغات و جذب شاگرد دغدغه‌ای ندارند. اساتید تنها درصد کمی از هزینۀ کلاس را به ازای معرفی شاگرد، به استادبانک پرداخت می‌کنند تا تیم استادبانک وظیفۀ تبلیغات و معرفی شاگرد و استاد را به یکدیگر بر عهده بگیرد.
تدریس به عنوان معلم خصوصی در استادبانک مزایای بسیاری دارد. انعطاف پذیر بودن ساعات کار، حفظ حریم خصوصی اساتید، ارائۀ آموزش‌های متنوع، از جملۀ این موارد هستند. کافیست بر روی دکمۀ سبزرنگ استخدام معلم خصوصی یا بنر زیر، کلیک و ثبت نام خود را شروع کنید.
همکاری با استادبانک، یکی از برترین مؤسسات تدریس خصوصی در ایران
در این مقاله از سایت معلمان استادبانک به بررسی نکات مهم در رابطه با نوشتن طرح درس پرداختیم. همچنین یک نمونه طرح درس روزانه و یک فرم خام طرح درس را نیز برای دانلود ارائه کردیم. در انتهای همین صفحه مقالات متنوع‌تری از طرح درس انوع دروس را در اختیار شما همکاران عزیز قرار داده‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم در صورت نیاز آنها را نیز مطالعه کنید.
در صورتی که به مطالعۀ سایر مقالات در زمینۀ روش تدریس، توسعۀ شغلی معلمان، تکنولوژی‌های آموزشی، مدیریت کلاس و اخبار معلمان علاقمند هستید، به بخش‌های مختلف مجله اساتیدِ استادبانک هم مراجعه کنید.
همچنین اگر به عنوان معلم به تدریس خصوصی علاقه دارید می‌توانید شرایط همکاری با استادبانک را مطالعه و فرم ثبت نام معلم خصوصی را تکمیل کنید یا از طریق شماره 91005343-021 با مشاورین ما در ارتباط باشید.
استادبانک همواره در تلاش است تا با همکاری برترین معلمان و اساتید کشور و با استفاده از تجربیات آنها، نقشی تأثیرگذار در گسترش دانش، به روزرسانی اطلاعات معلمان و معرفی آنها به دانش‌آموزان و دانشجویان کشور داشته باشد. هدف ما بالا بردن سطح کیفیت آموزش معلمان و ساختن آینده‌ای روشن برای فرزندان این سرزمین است.
بهترین طرح درس روزانه
بهترین طرح درس روزانه طرحی است که به طور موثر به اهداف آموزشی مورد نظر دست یابد و تجربه یادگیری مثبت و معناداری را برای دانش‌آموزان فراهم کند. هیچ فرمول واحدی برای نوشتن بهترین طرح درس روزانه وجود ندارد، زیرا این امر به عوامل مختلفی مانند موضوع درس، سطح دانش آموزان، روش تدریس، و اهداف آموزشی بستگی دارد. با این حال، نکاتی وجود دارد که می‌توانید با رعایت آنها، طرح درسی اثربخش و کارآمد طراحی کنید:
- اهداف واضح و قابل اندازه گیری تعیین کنید:
- قبل از شروع نوشتن طرح درس، اهداف واضح و قابل اندازه گیری را برای هر جلسه درس تعیین کنید.
- اهداف باید مشخص، قابل اندازه گیری، قابل حصول، مرتبط و دارای زمان بندی مشخص باشند.
- از تنوع روش‌های تدریس استفاده کنید:
- از روش‌های تدریس متنوعی در طرح درس خود استفاده کنید تا از یکنواختی و خستگی دانش آموزان جلوگیری شود.
- می‌توانید از روش‌هایی مانند سخنرانی، پرسش و پاسخ، بحث و گفتگو، فعالیت‌های گروهی، بازی و پروژه استفاده کنید.
- فعالیت‌های یادگیری جذاب و مرتبط طراحی کنید:
- فعالیت‌های یادگیری را به گونه‌ای طراحی کنید که جذاب، مرتبط با موضوع درس و متناسب با سطح دانش آموزان باشند.
- از فعالیت‌های عملی، تجربی و خلاقانه استفاده کنید تا دانش آموزان را به یادگیری فعال تشویق کنید.
- از منابع آموزشی متنوع استفاده کنید:
- از منابع آموزشی متنوعی مانند کتاب، جزوه، فیلم، تصاویر و ابزارهای چند رسانه‌ای در طرح درس خود استفاده کنید.
- منابع آموزشی باید به روز، دقیق و مرتبط با موضوع درس باشند.
- زمان را به طور موثر مدیریت کنید:
- زمان را به طور موثر در طرح درس خود مدیریت کنید.
- برای هر فعالیت زمان مشخصی در نظر بگیرید و از اتلاف وقت جلوگیری کنید.
- ارزشیابی را در طرح درس خود بگنجانید:
- ارزشیابی را در طرح درس خود بگنجانید تا از پیشرفت یادگیری دانش‌آموزان مطلع شوید.
- می‌توانید از روش‌های مختلف ارزشیابی مانند پرسش و پاسخ شفاهی، آزمون کتبی، پروژه و ارائه استفاده کنید.
- طرح درس خود را به طور مرتب ارزیابی و بازنگری کنید:
- طرح درس خود را به طور مرتب ارزیابی و بازنگری کنید تا در صورت نیاز، اصلاحات لازم را در آن انجام دهید.
- از بازخورد دانش‌آموزان و همکارانتان برای بهبود طرح درس خود استفاده کنید.
طرح درس ابتدایی
پیش از بیان نحوه نوشتن طرح درس روزانه ابتدایی، بهتر است بدانید که طرح درس ابتدایی چیست و شامل چه بخش‌هایی می‌باشد. مقطع ابتدایی شامل دانش آموزانی از سنین 6 تا 12 سال است و در واقع روش نوشتن طرح درس ابتدایی برای این دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا پایه یادگیری در این سنین شکل می‌گیرد. طرح درس ابتدایی شامل بخش‌هایی همچون:
- محتوا: نکات و مباحثی که در این دروس باید به دانش آموز، آموزش داده شود.
- موضوع درس: معرفی و شناخت موضوع درس که حتما باید با اهداف آموزشی دانش آموزان همخوانی لازم را داشته باشد.
- اهداف درس: بیان و تشریح درست و دقیق اهداف درس جهت ارزیابی و بررسی آنها.
- استراتژی: بیان و توضیح درباره استراتژی‌ها، روش تدریس، ابزار و تجهیزاتی که برای آموزش قصد دارید استفاده کنید.
- زمان بندی: برنامه ریزی و تدوین زمان برای انجام و تکمیل هر فرایند از کتاب جهت تسلط داشتن کافی بر جزئیات و آموزش کتاب.
- منبع: حتما باید منابع مورد استفاده درباره دروس، کتاب، نرم افزار، فیلم و تصاویری که به کار می‌برید را ذکر کنید.
- ارزیابی: روش و ابزارهایی که جهت اندازه گیری هوش و پیشرفت دانش آموزان جهت رسیدن به تارگت یا هدف آموزشی.
- تمارین: بررسی و تدوین درست فعالیت‌های کتابی و تمارینی که دانش آموزان باید در طول سال تحصیلی انجام دهند.
بدانید و آگاه باشید که منظور از موضوع درس، موارد زیر است:
- ورزش: بازی، فوتبال و دیگر تمارین ورزشی که برای سلامت جسمانی دانش آموز ضروری است.
- زبان خارجی: تدریس زبان خارجی که همان زبان انگلیسی می‌باشد.
- علوم: شاخه‌های مختلفی دارد مانند زیست شناسی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی مثل تاریخ و جغرافیا.
- هنر: هنر و فنون شامل نقاشی، کاردستی، موسیقی، ساز و غیره.
- ریاضی: شامل جمع، تفریق، ضرب، تقسیم، آمار و احتمال.
- ادبیات: شامل خواندن، نوشتن، املا، اشعار و داستان سرایی.
نحوه نوشتن طرح درس روزانه ابتدایی
در هر مقطعی از نظام تحصیلی نحوه نوشتن طرح درس متفاوت است. برای مثال نحوه نوشتن طرح درس روزانه ابتدایی با دبیرستان فرق دارد. روش نوشتن طرح درس روزانه ابتدایی به 2 مرحله تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن پرداخته‌ایم:
مرحله اول:
- نام و نام خانوادگی مدرس
- اسم مدرسه
- نام دروس (درسی که می‌خواهد تدریس کند را انتخاب می‌کند)
- تاریخ و روز هفته
- ساعت کلاس(زمان)
- حضور و غیاب
- وسایل تدریس
- ارزشیابی آغازین کلاس
مرحله دوم:
پس از انجام دادن مرحله اول، نوبت به مشخص کردن نوع تدریس در مرحله دوم است. که در ادامه برای درک راحت فرایند مرحله دوم مثالی را آورده‌ایم:
| اسم درس | کتاب فارسی پنجم |
| تعداد صفحات | تدریس صفحات 18 تا 36 |
| زمان | یک ساعت ربع (75 دقیقه) |
| تاریخ و روز هفته | روز دوشنبه 1403/11/7 |
| وسایل تدریس | حضور و غیاب | تخته و ماژیک-حدود 5 دقیقه |
| ارزشیابی آغازین کلاسی | پرسش و پاسخ | حدود 15 دقیقه |
| تدریس درس دوم | حدود 15 دقیقه |
| تدریس بخش‌های بعدی درس دوم | حدود 5 الی 7 دقیقه |
| تدریس روخوانی | تدریس روخوانی دیوار حدود 10 دقیقه |
| تدریس درس سوم | حدود 15 دقیقه |
| تدریس بخش‌های دیگر درس سوم | حدود 10 دقیقه |
در این مقاله از سایت معلمان استادبانک، تعریف کامل طرح درس و اهمیت نوشتن طرح درس برای معلمان عزیز توضیح داده شده است.
طرح درس انواع مخنلفی دارد، از جمله طرح درس سالانه و طرح درس روزانه. در این مقاله از مجله اساتید سایت استادبانک، تعریف طرح درس روزانه و سالانه و ویژگی‌های هر یک ارائه شده است.
با کلیک روی این مقاله، با 7 مرحلۀ نوشتن طرح درس آشنا میشوید. ضمن اینکه یک نمونه طرح درس برای دانلود ارائه شده است.
